مقدمه
در سالهای اخیر، طب اسلامی در ایران بهعنوان یکی از شاخههای پرطرفدار طب مکمل شناخته شده است. نام آیتالله عباس تبریزیان، بیش از هر فرد دیگری با این جریان گره خورده است. بسیاری او را بهعنوان «پدر طب اسلامی» میشناسند، در حالی که برخی منتقدان، دیدگاهها و روشهای او را نیازمند بررسی علمی بیشتری میدانند. در این مقاله بهصورت بیطرفانه به بررسی زندگی، مسیر فکری، آثار، دیدگاهها و جایگاه آیتالله تبریزیان در گفتمان طب اسلامی ایران میپردازیم.
________________________________________
زندگینامه و تحصیلات آیتالله تبریزیان
آیتالله عباس تبریزیان متولد شهر نجف اشرف در دهه ۱۳۳۰ خورشیدی است. او تحصیلات مقدماتی حوزوی خود را در حوزه علمیه نجف آغاز کرد و سپس به ایران مهاجرت کرد. پس از استقرار در قم، دروس فقه، اصول و تفسیر را نزد استادان برجسته حوزه ادامه داد.
ایشان سالها در زمینه علوم دینی فعالیت داشته و بعدها به دلیل علاقه به احادیث و آموزههای مرتبط با بهداشت و درمان در متون اسلامی، به پژوهش در زمینه طب اسلامی روی آورد.
________________________________________
طب اسلامی از نگاه آیتالله تبریزیان
به باور آیتالله تبریزیان، طب اسلامی برخلاف طب سنتی ایرانی، مستقیماً ریشه در احادیث معصومان (ع) دارد. او معتقد است در روایات اهلبیت، دستورالعملهای کاملی درباره سلامت، تغذیه، درمان بیماریها و پیشگیری وجود دارد.
در آثار ایشان، طب اسلامی نهتنها به درمان بیماریها بلکه به اصلاح سبک زندگی انسان بر اساس آموزههای دینی میپردازد. به اعتقاد وی، بیتوجهی به این منابع، یکی از دلایل گسترش بیماریهای نوظهور در دنیای مدرن است.
________________________________________
۵ محور اصلی دیدگاههای آیتالله تبریزیان در حوزه طب اسلامی
1. درمان بر پایه حدیث و قرآن:
او معتقد است منابع دینی شامل تمامی اصول لازم برای درمان جسم و روح انسان هستند.
2. نقد پزشکی مدرن:
آیتالله تبریزیان بارها تأکید کرده که طب مدرن بر پایه سود اقتصادی شرکتهای دارویی شکل گرفته و از حقیقت سلامت فاصله دارد.
3. استفاده از گیاهان دارویی و مواد طبیعی:
در مکتب او، درمانها غالباً شامل ترکیب عسل، حجامت، سیاهدانه، زیتون و سایر ترکیبات طبیعی است.
4. نقش ایمان و دعا در درمان:
یکی از تفاوتهای دیدگاه ایشان با رویکردهای علمی، تأکید بر باور قلبی و نیّت الهی در فرآیند شفا است.
5. لزوم احیای میراث طبی اسلامی:
آیتالله تبریزیان هدف خود را احیای میراث طبی اهلبیت میداند و میگوید باید این دانش از حالت مهجوریت خارج شود.
________________________________________
آثار و نوشتههای آیتالله تبریزیان
ایشان آثار متعددی در زمینه طب اسلامی دارد که از جمله معروفترین آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
• 📘 دایرهالمعارف طب اسلامی در چند جلد
• 📗 کتاب طبالنبی و طبالرضا (ع) با شرح و توضیح
• 📕 جزوات آموزشی برای طلاب و شاگردان حوزه طب اسلامی
این آثار، پایه آموزشی بسیاری از شاگردان او در حوزه علمیه قم محسوب میشوند.
________________________________________
نقدها و دیدگاههای مخالف
هرچند طب اسلامی از سوی قشر گستردهای از مردم مورد استقبال قرار گرفته است، اما جامعه پزشکی و دانشگاهی ایران در مواردی نسبت به آن انتقادهایی مطرح کردهاند. برخی منتقدان معتقدند که احادیث درمانی باید در چارچوب مطالعات علمی و تجربی بررسی شوند و نمیتوان بدون تحقیق میدانی، آنها را جایگزین روشهای پزشکی مدرن کرد.
در مقابل، هواداران آیتالله تبریزیان میگویند که علم مدرن به دلیل نادیده گرفتن حکمت الهی، نمیتواند منبع کاملی برای سلامت انسان باشد.
________________________________________
دیدگاه طب اسلامی و طب سنتی؛ تفاوتها و اشتراکها
گرچه در گفتار عمومی، گاهی «طب سنتی» و «طب اسلامی» مترادف گرفته میشوند، اما از دیدگاه آیتالله تبریزیان تفاوتهای مهمی بین این دو وجود دارد:
مقایسه طب اسلامی طب سنتی ایرانی
منبع علمی قرآن و احادیث آثار بوعلیسینا و رازی
محور اصلی ایمان و معنویت تعادل مزاجها
هدف نهایی درمان روح و جسم با الهام از دین تعادل جسم از نگاه طبیعی
این تفاوت باعث شده برخی پژوهشگران از مکتب او به عنوان جریان جدیدی در احیای طب اسلامی یاد کنند.
________________________________________
جایگاه اجتماعی و فرهنگی آیتالله تبریزیان
در دهه اخیر، نام آیتالله تبریزیان بیش از گذشته در رسانهها مطرح شد. فعالیت گسترده او در فضای مجازی، تربیت شاگردان متعدد و تأسیس مراکز درمانی بر پایه طب اسلامی، موجب شد که به چهرهای شناختهشده در جامعه تبدیل شود.
او در میان پیروانش به عنوان مرجع طب اسلامی شناخته میشود و بسیاری از مردم از دستورالعملهای او برای درمانهای خانگی و پیشگیری از بیماریها استفاده میکنند.
________________________________________
۴ نکته مهم برای شناخت بهتر طب اسلامی تبریزیان
1. رویکرد این مکتب بیشتر ایمانی و فرهنگی است تا علمی و تجربی.
2. تأکید فراوان بر بازگشت به سنت نبوی در تغذیه و درمان دارد.
3. استفاده از داروهای ساده طبیعی، در کنار دعا و ذکر الهی.
4. در موارد خاص، حتی مخالفتهایی با تجویز داروهای شیمیایی دارد.
________________________________________
راههای ارتباطی و دسترسی به آثار آیتالله تبریزیان
برای آشنایی مستقیم با آموزهها و آثار ایشان میتوان از روشهای زیر استفاده کرد:
• 📍 حضور در جلسات آموزشی طب اسلامی در حوزه علمیه قم
• 🌐 وبسایت و کانالهای رسمی طب اسلامی آیتالله تبریزیان (در پیامرسانها)
• 📚 مطالعه آثار منتشرشده از انتشارات وابسته به دفتر ایشان
نکته مهم: همیشه توصیه میشود که پیش از اجرای هر نوع نسخه درمانی یا استفاده از داروهای سنتی، با پزشک متخصص یا کارشناس مجاز در حوزه طب سنتی مشورت شود.
در اینجا چند راه رسمی برای ارتباط با آیتالله عباس تبریزیان و مجموعه «مرکز طب اسلامی آیتالله تبریزیان» آورده شده است:
وبسایت : daroo100.com
شماره تلفن مشاوره: ۰۱۱-۳۲۲۱۰۷۷۳ (همراه: ۰۹۱۱۳۵۴۲۸۲۱)
کانال رسمی در تلگرام: @DaftareAyatollahTabrizian
صفحه رسمی در اینستاگرام: @markazetebeslami
جمعبندی
آیتالله عباس تبریزیان بیتردید یکی از چهرههای تأثیرگذار در احیای مفهوم «طب اسلامی» در ایران معاصر است. چه از دید موافقان و چه از دید منتقدان، او نقش مهمی در بازگرداندن گفتوگو درباره سلامت بر پایه آموزههای دینی داشته است.
با این حال، پذیرش یا رد دیدگاههای او نیازمند گفتوگوی علمی، مستند و میانرشتهای است تا بتواند در چارچوب دانش امروز، جایگاه واقعی خود را بیابد.
عطارخونه | خرید اینترنتی محصولات ارگانیک