عطارخونه | خرید اینترنتی محصولات ارگانیک
نخود
نخود یکی از مقوی‌ترین حبوبات دنیاست که هم در طب سنتی و هم در سبک زندگی سالم جایگاه ویژه‌ای دارد. این ماده غذایی پرخاصیت علاوه بر تامین پروتئین و فیبر بالا، می‌تواند در بهبود بسیاری از بیماری‌ها نقش داشته باشد. در این مقاله به بررسی طبع نخود، خواص درمانی انواع نخود، کاربردهای ترکیبی آن و عوارض احتمالی مصرف نخود خواهیم پرداخت.
انواع نخود و ویژگی‌های آن‌ها
1.نخود سفید (نخود معمولی)
نخود سفید همان نخودی است که اغلب در خوراکی‌هایی مثل آبگوشت، آش، یا فلافل استفاده می‌شود. این نخود:
• طبعی گرم و خشک دارد.
• سرشار از فیبر، آهن، پروتئین و اسید فولیک است.
• به دلیل داشتن ترکیبات قندی پیچیده، شاخص گلایسمی پایین‌تری دارد و برای افراد دیابتی مفید است.
2. نخود سیاه (نخود کبود)
در طب سنتی، نخود سیاه ارزش دارویی بیشتری نسبت به نخود سفید دارد. این نوع نخود:
• دارای طبعی گرم‌تر و خشک‌تر از نخود سفید است.
• بیشتر به عنوان دارو استفاده می‌شود و معمولاً در ترکیب با سرکه یا سایر مواد مصرف می‌گردد.
• در تقویت نیروی جنسی، دفع بلغم و سم‌زدایی بدن نقش دارد.
3. نخود پخته
نخود پخته به‌خصوص برای افرادی که دچار سوءهاضمه هستند، انتخاب مناسبی است. پختن نخود باعث کاهش نفخ و افزایش جذب مواد مغذی می‌شود.
برای افراد دارای مزاج سرد، نخود پخته همراه با زیره، آویشن یا رازیانه توصیه می‌شود.
4. نخود خام
مصرف نخود خام توصیه نمی‌شود؛ زیرا:
• حاوی ترکیبات ضدتغذیه‌ای مثل لکتین است.
• هضم سختی دارد و می‌تواند باعث نفخ و دل‌درد شود.
خواص نخود در طب سنتی و طب اسلامی
در طب سنتی ایران:
• نخود طبعی گرم و خشک دارد.
• تقویت‌کننده مغز، حافظه و نیروی جنسی است.
• مصرف نخود با ادویه‌هایی مثل دارچین، زنجبیل و زعفران باعث تقویت قوای بدنی می‌شود.
• برای افراد بلغمی (مزاج سرد و تر) بسیار مفید است.
در طب اسلامی:
• امام صادق (ع) فرموده‌اند: “نخود گوشت فقراست.”
• از نخود به عنوان غذای کامل برای پاکسازی معده، روده و تقویت طحال یاد شده است.
• جوشانده نخود با پوست، یک داروی طبیعی برای دفع سنگ کلیه محسوب می‌شود.
برای اطلاعات بیشتر در زمینه خواص نخود می توانید مقاله خوا ص نخود را مطالعه کنید.
خواص دارویی نخود برای بیماری‌ها
| بیماری یا مشکل | فایده مصرف نخود |
| کم‌خونی | غنی از آهن و اسید فولیک، مناسب برای بانوان |
| یبوست | سرشار از فیبر محلول، تنظیم حرکات روده |
| دیابت | شاخص گلایسمی پایین، تنظیم قند خون |
| ضعف جنسی | افزایش نیروی جنسی با مصرف نخود سیاه |
| ریزش مو | کمک به تقویت پیاز مو به دلیل روی و ویتامین B |
| تقویت استخوان | غنی از کلسیم، منیزیم و فسفر |
ترکیب‌های مفید نخود با مواد طبیعی
نخود + سرکه سیب
• کاهش چربی شکم و لاغری
• پاکسازی کبد چرب
• مناسب برای افراد با مزاج سرد
نخود + زیره سبز
• کاهش نفخ شکم
• کمک به هضم بهتر
• مفید برای معده‌های ضعیف
نخود + دارچین
• افزایش گرمای بدن
• تقویت قوای جنسی و عمومی بدن
نخود + زعفران
• نشاط‌آور و ضدافسردگی
• مناسب برای زنان باردار (در مقادیر کم)
• تقویت قلب و مغز
نخود + لوبیا
• پروتئین کامل برای گیاه‌خواران
• مناسب برای ورزشکاران
• باید همراه با زیره یا رازیانه مصرف شود تا از نفخ جلوگیری شود
نخود برای افراد دیابتی
نخود یکی از بهترین انتخاب‌ها برای افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ است. چرا؟
• شاخص گلایسمی پایینی دارد (حدود ۲۸–۳۵).
• باعث افزایش تدریجی قند خون می‌شود، نه ناگهانی.
• فیبر بالا باعث احساس سیری طولانی‌مدت می‌شود.
• پروتئین گیاهی موجود در نخود برای کنترل قند خون مفید است.
نکته: بهتر است نخود برای دیابتی‌ها به‌صورت پخته و بدون روغن زیاد مصرف شود. ترکیب آن با سبزیجاتی مانند اسفناج و جعفری مفیدتر است.
عوارض احتمالی نخود
در کنار تمام مزایا، مصرف نخود ممکن است در برخی شرایط عوارضی به‌همراه داشته باشد:
• نفخ و گاز معده (در صورت مصرف زیاد یا خام)
• حساسیت در افراد دارای سندروم روده تحریک‌پذیر (IBS)
• مشکلات گوارشی در افراد با معده ضعیف (پیشنهاد: همراه با زیره و آویشن مصرف شود)
• مصرف نخود در افراد با مزاج صفراوی (گرم و خشک) ممکن است باعث بروز حرارت بیش از حد بدن، خارش یا آکنه شود.
توصیه‌های مصرف نخود در رژیم سالم
• در رژیم‌های گیاه‌خواری، حتماً از نخود برای تامین پروتئین استفاده شود.
• ترکیب نخود با غلات (مثل برنج قهوه‌ای) پروتئینی کامل ایجاد می‌کند.
• در رژیم مدیترانه‌ای، نخود به شکل حمص یا سالاد مصرف می‌شود که برای سلامت قلب بسیار مفید است.
نخود برای کودکان نیز سرشار از خاصیت می باشد. در این زمینه در مقاله خواص نخود برای کودکان از نگاه طب سنتی مفصلا به این موضوع پرداختیم.
جمع‌بندی
نخود، یک خوراکی کامل و مفید برای سلامت بدن است که با طبع گرم و خواص فوق‌العاده‌اش می‌تواند در پیشگیری و درمان بسیاری از بیماری‌ها نقش داشته باشد. شناخت انواع نخود، ترکیبات درمانی آن و توجه به شرایط جسمی و مزاج فرد، کلید استفاده درست از این ماده‌ی غذایی ارزشمند است.
اگر به رژیم غذایی سالم و طب سنتی علاقه دارید، نخود را در سبد غذایی خود بگنجانید؛ اما با آگاهی و تعادل.
