
جایگاه قرمه سبزی در آشپزی ایرانی
قرمهسبزی غذای ملی ایرانی و یکی از محبوبترین خورشتهای سنتی است. ترکیبی از گوشت، لوبیا، سبزی معطر، و لیمو عمانی که به خانهها عطر و طعم اصیل میبخشد. ترمیب این مواد اولیه طعمو بوی بسیار دلچسب و عالی به این غذا بخشیده است.
۵ سبزی کلیدی که طعم قرمهسبزی را متمایز میکند
سبزی قرمهسبزی شامل ترکیبی از تره، جعفری، گشنیز، شنبلیله و اسفناج است. نسبت این سبزیها از نظر عطر و خوشمزگی بسیار مهم است:
تناسب ترکیب سبزی های قورمه سبزی در هر شهر:
-
تهران:
تره و جعفری مساوی + شنبلیله کم
-
فارس/خوزستان:
افزودن گشنیز، شوید، اسفناج یا سیر سبز
-
تبریزیها:
بیشتر اسفناج و گشنیز ترکیب میکنند
-
تناسب طلایی سبزیها در قرمه سبزی
برای ۵۰۰ گرم سبزی پاکنشده:
نوع سبزی | مقدار تقریبی پاکشده |
تره | 100 گرم |
جعفری | 175 گرم |
شنبلیله | 25 گرم |
گشنیز | 50 گرم (اختیاری) |
اسفناج | 150 گرم |
اگر دوست دارید قورمهسبزی شما خاصتر باشد، از تره بیشتر و شنبلیله کمتر استفاده کنید. همچنین استفاده از اسفناج در فصل زمستان کمک میکند خورش لعابدارتر شود.
-
نکته: برخی مناطق مانند تهران، نعنا خشک نیز به مقدار کم به ترکیب اضافه میکنند.
همچنین بخوانید: طرز تهیه آش ترخینه
طرز تهیه قرمهسبزی: گامبهگام برای یک خورش مجلسی
مواد اولیه مورد نیاز برای تهیه قرمه سبزی سنتی
برای ۴ نفر:
ماده اولیه | مقدار پیشنهادی |
گوشت گوسفندی | 500 گرم |
لوبیا قرمز یا چیتی | 1 پیمانه |
سبزی قورمه سبزی | 500 گرم |
پیاز متوسط | 1 عدد |
لیمو عمانی | 3 عدد |
زردچوبه، فلفل، نمک | به مقدار لازم |
آبلیمو یا رب انار (دلخواه) | 1 قاشق غذاخوری |
روغن | به مقدار لازم |
گام ۱: آمادهسازی لوبیا
لوبیا را شب قبل خیس کنید و چند بار آب آن را تعویض نمایید تا نفخ گرفته شود. حتی اگر فراموش کردید، حداقل یک ساعت در آب داغ خیس کرده و نیمپز کنید
گام ۲: تفت دادن پیاز و گوشت
پیاز نگینیشده را در مقدار مناسب روغن تفت دهید تا طلایی شود، سپس گوشت خردشده را اضافه کرده و تفت دهید تا رنگش تغییر کند. به آن زردچوبه و فلفل بزنید
گام ۳: اضافه کردن لوبیا به قابلمه
بعد از نیمپز شدن لوبیا، آن را همراه با مقداری آب جوش به گوشت اضافه کنید و اجازه بدهید با شعله ملایم بپزد تا نرم شود
گام ۴: ترکیب سبزی سرخشده
پس از حدود یک ساعت پخت اولیه گوشت و لوبیا، سبزی سرخشده را اضافه کنید و اجازه دهید آرامپز شود تا خورش جا بیفتد
گام ۵: اضافه کردن چاشنیها
آب لیمو عمانیهایی که از قبل با چنگال سوراخ کردید و داخل آب در یک لیوان گذاشتید تا تلخی آنها گرفته شود را خالی کرده به همراه نمک، فلفل و زعفران (اختیاری) به خورش اضافه کنید. لیمو عمانی بهتر است در نیم ساعت پایانی به غذا اضافه شود
گام ۶: روغن انداختن و جاافتادن نهایی
برای ایجاد لعاب و روغن افتادن، اجازه دهید خورش با شعله آرام حدود ۳۰–۶۰ دقیقه دیگر بپزد. همچنین استفاده از قلم یا دنبه در مراحل اولیه کمککننده است
۶ نکته در خرد و سرخ کردن سبزی برای قرمهسبزی جاافتاده
- سبزی را باید ریزتر از سبزی آش یا پلویی خرد کرد؛ نه خیلی ریز، نه درشت.
- هر نوع سبزی را سوا خرد و سرخ کنید تا عطروبوی آن حفظ شود؛ مثلاً اول تره و اسفناج، سپس جعفری و گشنیز.
- سرخ کردن سبزی باید در روغن مناسب و با شعله متوسط انجام شود تا رنگ سبزی تیرهتر شود و عطر آن آزاد گردد، ولی نسوزد.
- سبزی نسوزد؛ سرخ کردن زیاد باعث تلخ شدن و از دست رفتن مواد مغذی میشود.
- روغن مناسب برای سرخ کردن سبزی، معمولاً روغن مایع یا روغن محلی است؛ استفاده از قلم یا دنبه برای چربی انداختن توصیه میشود.
- افزودن سبزی سرخشده در بخش دوم پخت، بعد از نیمپز شدن گوشت و لوبیا باعث جدا ماندن رنگ سبزی و حفظ عطر آن میشود.
هم چنین بخوانید: طرز تهیه آش دندونی
چرا بعضی قرمهسبزیها آبکی میشوند؟
دو دلیل اصلی وجود دارد:
- سرخ نشدن کافی سبزی
- استفاده بیش از حد آب در مرحله پخت
برای جلوگیری، حتماً از سبزی کاملا سرخشده استفاده کرده و مقدار آب را کمکم اضافه کنید.
۴ نکته برای انتخاب بهترین روغن و روش سرخ کردن سبزی
- روغن مایع مرغوب یا روغن محلی برای سرخ کردن سبزی مناسب است.
- توصیه میشود سبزی را در دو مرحله مجزا سرخ کرده تا عطر و رنگش محفوظ بماند.
- روغن زیاد باعث چسبندگی و سنگینی خورش میشود؛ میزان روغن باید متناسب باشد.
- سرخ کردن با شعله متوسط تا تیره شدن رنگ سبزی (اما بدون سوختن) راز عطربخشی غذا است
چرا اماده سازی سبزی قرمه سبزی حرفه ای، هنر است؟
- عطر، رنگ و لعاب خورش به خرد کردن درست و سرخ کردن سبزی مربوط میشود. سبزی ریز و بهاندازه سرخشده، باعث خوشعطر شدن خورش میشود
- ترکیب متناسب سبزیها نسبت به سلیقه منطقهای، عطر و طعم متفاوتی ایجاد میکند.
- روغنانداز بودن خورش هم به زمان و روش سرخ و پخت سبزی بستگی دارد.
7 نکته طلایی برای خوشمزهتر شدن قرمه سبزی
- سبزی را ریز خرد کنید تا بهتر سرخ شود.
- سبزی را خوب و طولانی سرخ کنید تا رنگ تیره شود، اما نسوزد.
- از گوشت گوسفندی پرچرب یا گردن استفاده کنید تا قورمه لعابدار شود.
- لوبیا را جدا بپزید تا خورش را نفخدار نکند.
- لیمو عمانی را در آب ولرم بخیسانید و بعد سوراخ کنید.
- آب جوش را آرام آرام اضافه کنید.
- خورش را حداقل ۳ ساعت روی شعله ملایم بپزید.
سرو حرفهای قرمهسبزی: توصیههای پایانی
- اجازه دهید رنگ لیمو عمانی در خورش به خورد غذا برود، سپس خورش را سرو کنید.
- قرمهسبزی را با برنج زعفرانی و دوغ تازه سرو کنید.
- برای سبزی تازهتر و در فصل، از سبزی محلی مثل چوچاق یا خالواش کرمانشاه یا گیلان استفاده کنید تا عطر بیشتری در غذا ایجاد شود.
نتیجهگیری
برای تهیه یک قرمهسبزی خوشمزه و جاافتاده، خرد کردن دقیق سبزی، سرخ کردن حرفهای با روغن مناسب، انتظار مناسب برای پخت و جاافتادن، و دقت در نسبت سبزیها بسیار مهم است. با رعایت این نکات طلایی، یک خورش ایرانی اصیل و بینقص خواهید داشت.