سرفه خشک از علت تا درمان خانگی در طب سنتی

شناسایی نوع سرفه، یک گام مهم در درمان مناسب آن است. سرفه معمولاً خشک یا مرطوب است که هر دو می‌توانند زندگی روزمره ما را تحت تأثیر قرار دهند.

سرفه خشک ممکن است در اثر شرایط مختلف مانند آلودگی محیطی و آلرژی ایجاد شود، در حالی که سرفه مرطوب می‌تواند به دلیل عفونت باکتریایی یا ویروسی باشد.

سرفه به تمیز کردن گلو، ریه‌ها و راه تنفسی از مواد خارجی کمک می‌کند با این حال، سرفه‌های مداوم نیز دردناک و بد هستند. سرفه خشک به طور کلی به سرفه‌ای گفته می‌شود که خلط ندارد و باعث درد و خشکی در گلو می‌شود.

منظور از سرفه خشک، سرفه‌ایی است که بر خلاف سرفه تر قادر به دفع موکوز، خلط (بلغم) و مواد محرک از شش و مجاری تنفسی نیست. سرفه خشک را می‌توان به عنوان سرفه غیرمولد، خشن، تیز، آزاردهنده و تحریک‌کننده نیز توصیف کرد.

سرفه خشک گاها می‌تواند برای هفته‌ها پس از سرماخوردگی یا آنفولانزا باقی بماند. این نوع سرفه همچنین ممکن است در اثر شرایطی مانند تولید و تجمع بیش از حد موکوز در انتهای حلق یا مجرای تنفسی، آسم و رفلاکس معده نیز تولید شود. همچنین قرار گرفتن طولانی مدت در معرض مواد سمی مانند دود سیگار هم می‌تواند باعث ایجاد سرفه خشک شود. سرفه خشک یک عارضه آزاردهنده بوده که در کودکان و بزرگسالان می‌تواند بروز کند.

علائم سرفه‌های خشک

مهم‌ترین علائم مرتبط با سرفه‌های خشک عبارتند از:

با حس خارش در مجاری تنفسی همراه است.

بدون مخاط است.

ممکن است شب، به هنگام دراز کشیدن بدتر شده و کیفیت خواب را تحت تأثیر قرار دهد.

دیگر علائم متداول سرفه خشک، عبارتند از؛ تهوع، خس خس، استفراغ، تورم غدد لنفاوی، صدای خشن، سردرد، گلو درد و گرفتگی بینی.

دلایل ایجاد سرفه خشک:

سرفه خشک اغلب به دلیل ورم راه هوای فوقانی رخ می‌ دهد و معمولا در اثر سرماخوردگی، آنفلونزا یا برونشیت اتفاق می افتد که می تواند همراه با علائمی مانند آبریزش بینی، تب، گلودرد، گوش درد و گرفتگی و درد کلی باشد.

مصرف دخانیات هم باعث سرفه می شود. بیماری‌های مزمن ریوی نیز ممکن است باعث بروز سرفه خشک شوند.

در واقع، بروز سرفه خشک می‌تواند دلایل گوناگونی داشته باشد.

عفونت ویروسی:

هنگامی که شما به یک ویروس مانند ویروس کرونا آلوده می‌‍‌‌شوید ممکن است که سرفه، به عنوان یکی از عوارض بیماری، تا مدت‌ها بعد از بهبود سایر علائم شما باقی بماند. این سرفه‌ها، معمولاً خشک هستند و در نتیجه تحریک راه‌های هوایی سیستم تنفسی اتفاق می‌افتد.

آسم:

آسم وضعیتی است که در آن مجاری تنفسی شما متورم و تنگ می‌شود. سرفه‌های مربوط به آسم می‌تواند هم مولد و هم غیرمولد باشد، اما غالباً غیرمولد است.

بازگشت اسید معده به مری:

زمانی اتفاق می‌افتد که اسید معده به طور مکرر به داخل مری برگردد. اسید معده می‌تواند مری شما را تحریک کرده و موجب بروز سرفه شود.

ترشحات بینی:

منظور از ترشحات بینی، ترشح مخاطی اضافی است که در گلو می‌چکد. هنگامی که به سرماخوردگی یا حساسیت فصلی مبتلا هستید، غشاهای بینی شما با تولید مخاط بیشتر از حد معمول واکنش نشان می‌دهند. برخلاف مخاط معمولی (سالم)، این مخاط آبکی و روان است، بنابراین به راحتی در پشت گلو می‌چکد. این چکه کردن می‌تواند عصب‌های پشت گلو را تحریک کرده و باعث بروز سرفه شود.

درمان سرفه خشک در طب سنتی:

بسیاری از گیاهان، دارای خواص ضد التهابی هستند که می‌تواند به کاهش تورم در گلو کمک کند. گیاهان همچنین سرشار از آنتی‌اکسیدان هستند که با تقویت سیستم ایمنی بدن موجب بهبود بیماری می‌شوند.

آویشن ، نعناع تند، ریشه شیرین بیان ، زردچوبه ، سیر، ریشه ختمی و زنجبیل گیاهانی هستند که برای درمان سرفه خشک استفاده می‌شوند.

درمان‌های ارائه شده در طب سنتی یا درمان‌های خانگی مورد استفاده در درمان سرفه خشک لزوما در همه افراد تاثیر یکسانی ندارد و لذا لازم است هر فرد با آزمون و خطا بهترین گزینه مناسب با شرایط خود را بیابد.

شربت زوفا:

این شریت از زوفا، بسباسه،تخم خیارین، عناب و….تشکیل شده و نافع در درمان سرفه های کهنه،درد سینه، تنگی نفس، آسم، دافع بلغم، بازکننده گرفتگی ها می باشد. شربت زوفا در درمان سرقه های خشک نیز بسیار مفید  است.

 ریشه گل ختمی:

گل ختمی که گیاهی با طبع سرد است اثرات ضدالتهابی و ضدسرفه قوی دارد و مصرف جوشانده گل ختمی نیز به دلیل داشتن ترکیبات نرم‌کننده می‌تواند برای درمان سرفه‌های خشک و مزمن مفید باشد.

عصاره ریشه گل ختمی بصورت شربت برای درمان سرفه خشک در طب سنتی توصیه می‌شود.

ریشه شیرین بیان:

شیرین بیان دارای خواص ضد التهابی است که به درمان سرفه های خشک کمک می‌کند.

۲ قاشق سوپ خوری ریشه شیرین بیان خشک شده را در یک لیوان آب جوش بریزید.

سر لیوان را بپوشانید و بگذارید ۱۰ تا ۱۵ دقیقه بماند.

حداقل ۲ بار در روز بنوشید.

به دانه:

دانه میوه به، یکی دیگر از درمان‌های موثر برای سرفه است. دانه‌های میوه علاوه بر خاصیت ضدباکتریایی قوی دارای موسیلاژ یا همان لعاب است. وجود موسیلاژ در دانه به، آن را به یک خلط آور و ضد التهاب مهم تبدیل می‌کند.

برای درمان سرفه تان، دانه‌های به را در مقداری آب بخیسانید و بگذارید لعاب بیندازد. سپس این آب لعاب دار را بخورید. می‌توانید دانه را در دهان تان هم بگذارید و آن را بمکید.

چهارتخمه:

چهارتخمه مخلوطی از چهار گیاه بارهنگ، قدومه، تخم شربتی و بالنگ است. این ترکیب معجزه آسا برای درمان گلودرد، سرماخوردگی و سرفه به کار می‌رود.

برای خوردن این معجون باید یک قاشق چایخوری چهارتخمه را در یک لیوان آب جوش بریزید و چند دقیقه بعد آن را نوش جان کنید.

تسکین سرفه با دمنوش گیاهی

مصرف برخی گیاهان به صورت دمنوش باعث می‌شود تا علاوه بر خاصیت تسکین‌دهندگی گیاه، از گرمای دمنوش نیز برای تسکین سرفه خشک بهره برد. دمنوش‌های مفید برای سرفه خشک شامل موارد زیر هستند:

• چای ریشه شیرین بیان
• چای ختمی
• دمنوش چهار تخمه
• دمنوش بابونه
• دمنوش به‌دانه
• دمنوش گیاه گل پنیرک

مصرف مایعات بیشتر نیز در کاهش سرفه بسیار موثر میباشد. هرچه گلو خشک‌تر شود، احتمال سرفه خشک بیشتر می‌شود بنابراین مصرف مایعات، در صورت ابتلا به سرفه خشک، به ویژه در زمان‌های سرد و خشک سال، بسیار مهم هستند. مصرف مایعات بیشتر، گلو را مرطوب نگه داشته و بدین طریق می‌تواند به کاهش تحریک خارش کمک کند.

غرغره آب نمک:

غرغره کردن با آب نمک ولرم گرم، به تسکین ناراحتی و تحریک ناشی از سرفه خشک کمک می‌کند. آب نمک همچنین در از بین بردن باکتری‌های دهان و گلو موثر است. اگر در طول شب، با تحریک گلو و سرفه، از خواب بیدار شدید، بلافاصله آب نمک غرغره کنید تا موجب بی‌حسی و تسکین انتهای عصبی گلو شود.

بخور گیاهان نیز جز بهترین روش های طبیعی برای تسکین علائم بیماری های تنفسی مانند سرفه خشک است. در مورد سرفه خشک اکالیپتوس و لیمو توصیه می شود که خواص ضد باکتریایی دارند وسلامت سیستم تنفس را بهبود می بخشند. یک لیتر آب را همراه با مقداری برگ های اکالیپتوس و آب یک لیمو بجوشانید. پس از جوش آمدن حرارت را کم کنید و در حالی که سر را می پوشانید بخار آن را استنشاق نمایید.

نظر دکتر خیراندیش متخصص طب سنتی در درمان سرفه خشک:

پیاز را داخل عسل بزنید(مثل نان و ماست). اگر سرفه ها  خیلی شدید بود 2بار در روز و در غیر اینصورت 1بار در روز.
همچنین مصرف روغن بادام شیرین و عسل ترکیبی: ۵ واحد روغن بادام شیرین و 2 واحد عسل را مخلوط کرده و شبی یک قاشق مربا خوری به شکل خالص و یا همراه با سالاد استفاده کنید و اگر به این روش هم نمیخورید شبها عسل را با آب گرم آرام آرام  بنوشید سرفه بر طرف می شود.

درمان سرفه خشک از نظر دکتر روازاده متخصص طب سنتی:

پنج روز پیوسته از نشاسته میل کنید، اخلاط سینه پخته شده و دفع می‌گردد.

یک لیوان آب انار

یک قاشق غذاخوری روغن بادام شیرین

یک قاشق مرباخوری نشاسته

طرز تهیه:

نشاسته را در کمی آب انار سرد حل کرده و بقیه آب انار روی حرارت ملایم گذاشته تا به قوام آید، سپس با روغن بادام شیرین مخلوط کرده و هر دو ساعت مقداری از آن را میل نمایید.

برای رفع سرفه های شدید نیز دکتر روازاده دو روش موثر را تجویز نموده اند.

روش اول: در این روش تعدادی سیر را آب پز کرده و هر روز یک حبه صبح، یک حبه ظهر و یک حبه شب از سیر را می بلعید.

روش دوم: در روش دوم ابتدا مقداری شکر تیغال را تهیه نموده و پس از خارج کردن پروانه داخل آن، شکر تیغال را بکوبید و مقدار یک قاشق مربا خوری از شکر تیغال را به همراه یک قاشق غذاخوری بارهنگ آرام آرام در شعله ملایم همراه با 2 لیوان آب بجوشانید. جوشاندن را تا زمانی که مقدار آب به یک لیوان تقلیل یافت و جوشانده اصطلاحا لعاب انداخت ادامه دهید. سپس جوشانده را با کمی عسل کوهستان شیرین نموده و تمام آن مصرف نمایید. این کار را تا سه روز ادامه دهید.