اصول تغذیه در پاییز
با شروع فصل پاییز ناخودآگاه ضرب آهنگ شیوع بیماریهای فصلی نظیر آنفولانزا و سرماخوردگی در ذهن تداعی میشود. البته ویروس کرونا هم به جمع آنها پیوسته و شرایط را برای عبور از این فصل بغرنجتر کرده است.
از آنجا که تغییر فصلها تغییراتی در تمام حیات و همچنین در جسم انسان به دنبال دارد، اتخاذ تدابیر خاص مناسب هر فصل لازم و ضروری است.
طبیعت پاییز سرد و خشک (سودا) است. در فصل پاییز، مزاج سرد و خشک غالب است و این مزاج مقابل مزاج خون که گرم و تر است قرار میگیرد. لذا در این فصل به علت تفاوت شدید و یکباره بین هواى گرم نیمروز و هواى سرد بامداد و شب هنگام بیمارىهاى زیادى بروز میکنند. به عبارتی خشکی پائیز موجب لطافت هوای آن است و هوای لطیف از سرما و گرما سریع منفعل میشود. به همین دلیل ابتدا و انتهای روز، سرد و اواسط روز گرم است. همین عدم تعادل در دمای هوا، زمینه بروز برخی از بیماریها است که البته با کمی تغییر در شیوه غذایی میتوان از بیماریهای فصلی در امان ماند.
تغذیه در پاییز و طب سنتی
غذاهای مضر فصل پاییز
در این فصل املاح وارد شده به بدن به صورت رسوب در پی خنکی شبها و افزایش صفرا وارد خون میشود. به همین دلیل مصرف مواد مسهل برای دفع مواد قلیایی خون (سودا) که شور و تلخ است مناسب است.
همچنین با توجه به این که طبع پاییز سرد و خشک است، مصرف موادی که باعث سردی یا خشکی بدن میشود باید کمتر شود. موادی مانند سیر و غذاهای حاوی ادویه زیاد مثل سوسیس، کالباس و غذاهای حاوی نمک زیاد مثل انواع شورها و ترشیجاتی چون آبغوره و سرکه و آبلیمو باعث کاهش رطوبت بدن و افزایش خشکی آن میشوند. برای همین باید در مصرف آنها دقت نمود.
از جمله خوراکیهای دیگری که باید مصرف آنها در فصل پاییز به حداقل برسد میتوان به غذاهای آماده و حاضری، غذاهای فریز شده و مانده، سرخ کردنیهای مانده، انواع سس، انواع کنسرو، پنیر پیتزا، انواع تنقلات بستهبندی شده، کاکائو، قهوه، نسکافه، چای پررنگ، مواد حاوی افزودنی و مواد نگه دارنده، نان باگت یا خمیر، گوشت گاو و گوساله اشاره کرد.البته این غذاها در تمام چهار فصل مضرند اما در این فصل بیش از هر موقع دیگری باید از آنها دوری گزید. همچنین باید مصرف بادمجان، ماهی شور و دودی، پنیر شور، ماست، دوغ و کشک، قارچ، گوجهفرنگی، میوههای ترش (لیموترش، گریپ فروت، انار ترش و پرتقال ترش)، عدس ، لوبیا سبز و … را در این فصل کمتر کرد و در صورت مصرف هرکدام از این مواد غذایی حتما باید مصلح آن نیز مصرف شود.
غذاهای مناسب فصل پاییز
فصل پاییز مناسب مصرف هرچه بیشتر مواد غذایی با طبیعت گرم و تر است.
گوشت بره، شتر، بلدرچین، گندم (نان، جوانه، در آش و سوپ)، نخود و لوبیا (با خیساندن نفخ آن گرفته شود)، سیب، موادغذایی آب پز و یا کبابی (سرخ کردنی بسیار کم)، میوههای شیرین و آبدار (انار شیرین و انگور شیرین)، کشمش، مویز، بادام، زرده تخم مرغ (آب پز یا عسلی)، شیره خرما و شیره انگور، مربای بالنگ، به، سبزیجات، چغندر، ترب، هل و دارچین، انجیر، شیر با عسل، شیر برنج، فرنی و کنجد همگی غذاهای مناسب فصل پاییز هستند. با استفاده از این غذاها میتوانید اصول تغذیه در فصل پاییز را رعایت کنید.
علاوهبر نکاتی که گفته شد، برخی از غذاها نیز طبعی معتدل دارند که منعی برای مصرف هر دو گروه (افراد با طبع سرد یا گرم) وجود ندارد.
بطور کلی مصرف مواد غذایى گرم و تر به علت سردی و خشکى مزاج پاییز توصیه مىشود، چرا که بدن را با توجه به مزاج سرد و خشک فصل به تعادل میرساند.
دمنوشهای گیاهی مناسب فصل پاییز
دمنوشهای مناسبی برای این فصل وجود دارد که غافل نشدن از آنها کار بسیار درستی است. استفاده از دمنوشهای گرمی چون چای مبارک عطارخونه، چای افتیمون و اسطوخودوس، چای به، چای پونه و آویشن و نوشیدنىهای گل شکر، آب انار و آشامیدنىهاى مفرح و خوشبو مثل شربت بیدمشک و گلاب زعفرانی تاکید میشود.
میوههایی برای مصرف پاییزی
مصرف سیب در پاییز
میان وعدهها را نباید در این فصل فراموش کرد. یک عدد سیب میان وعدهای ایدهآل محسوب میشود. سیب میوهای خوش طعم، کم کالری و سرشار از آنتی اکسیدان است.
کدو حلوایی هدیه برای شما
کدو حلوایی نیز سرشار از بتاکاروتن است که در بدن تبدیل به ویتامین آ میشود و در حفظ سلامت پوست، چشم و استخوانها بسیار موثر است. مصرف کدو حلوایی منجر به تقویت سیستم ایمنی بدن خواهد شد و آنهم به دلیل وجود ویتامین ث و فیبر موجود در آن است.
پیشنهاد می کنیم مقاله تقویت سیستم ایمنی بدن از نگاه متخصصان طب سنتی را مطالعه فرمایید
انار کلینیک قلب پاییزی
مصرف انار در فصل پاییز تضمین کننده سلامت قلب است و میتواند منجر به جلوگیری از آسیبهای گردش خون با کاهش تجمع چربیهای مضر در عروق شود. در واقع مصرف منظم انار با سلامت قلب ارتباط دارد.
سبزیجات مناسب فصل پاییز
شلغم از جمله ریشههای خوراکی سبزیجات است که میتواند در روزهای پاییزی جانشین مناسبی برای تربچه و کلم باشد. شلغم منبع عالی از ویتامینهای A، K و همچنین اسیدفولیک است.
همچنین تحقیقات نشان میدهد که میوه پاییزی به غنی از خواص ضد ویروسی است. فنولهای موجود در این میوه با فعالیتهای ضد ویروسی قوی و خواص آنتی اکسیدانی که دارند، در برابر سرماخوردگی و سایر بیماریهای ویروسی از بدن محافظت میکنند. «به» مانند بسیاری از میوهها غنی از مواد مغذی چون ویتامین های A، B، C فیبر و همچنین مواد معدنی مثل پتاسیم، مس، سلنیوم، روی، فسفر، کلسیم، آهن و منیزیم است.
از دیگر مواد سرشار از آنتی اکسیدان مناسب در پاییز برگ چغندر است. وجود این آنتی اکسیدانها از تکثیر و رشد سلول سرطانی ریه، تخمدان، پروستات و… ممانعت میکند. ضمن اینکه خواص چغندر پیری را نیز به تعویق میاندازد.
میوه دیگری که در تدابیر طب سنتی برای پاییز به آن اشاره میشود، عناب است. طبع این میوه معتدل و مرطوب و طعم آن شیرین است. این میوه قدرت ماهیچهها و توان بدنی را افزایش میدهد. همچنین از خواص عناب خشک میتوان به آرام بخش بودن، ضد استرس و بیخوابی، تقویت حافظه، مفید برای کبد و کلیهها و نیز دفع کنندگی بلغم اشاره کرد.
علاوه بر موارد نام برده طب سنتی خاکشیر را هم دارای خواص ضدالتهابی و ضدباکتری مناسب فصل پاییز میداند که از خواص آن میتوان به درمان یبوست، اسهال، جوش و لک صورت، دفع سنگ کلیه، رفع بوی بد دهان، کاهش تب و کمک به افزایش و کاهش وزن اشاره کرد.
همچنین به تاکید محققان طب سنتی مزایای مصرف ترب سیاه در روزهای سرد و خشک بسیار مفید است. چرا که مصرف این گیاه موجب تقویت سیستم ایمنی بدن و بهبود وضعیت پوست میشود. ترب سیاه میتواند در حمایت از سلامت کبد، منبع ویتامین C، تقویت سیستم ایمنی، حفظ سطح کلسترول، کاهش وزن، بهبود هضم، درمان کم کاری تیروئید، بهبود سلامت روان، سم زدایی بدن، افزایش رشد مو و درمان سرفه موثر و مفید باشد.
پیشنهادهای رژیم غذایی که در این یادداشت شمرده شد، تنها بخشی مختصر از مراقبتهای موکد از سوی طب سنتی در فصل پاییز است.
راهکارهای بسیار دیگری تحت عنوان تدابیر طب سنتی در فصل پاییز در همین مجموعه در قالب یادداشت ارائه شده است که مطالعه آن میتواند برای عبور از یک فصل سودازا بسیار ارزشمند و پرسود باشد.