شاید در اجتماع با افرادی روبه‌رو شویم که ظاهر پوست آن‌ها طبیعی نبوده ‌و دارای لک‌های سفید غیر عادی باشند و این امر سبب شود برای شما سوال پیش بیاید که چگونه چنین اتفاقی برای پوست این افراد افتاده است.

پیسی یا برص چیست؟

بَرَص یا پیسی یا ویتیلیگو یک بیماری پوستی است که در آن لک‌های سفید رنگ به دلیل از دست رفتن رنگدانه پوست به وجود می‌آیند. پیسی گونه‌ای بیماری پوستی مزمن غیرواگیر است که به شکل لکه‌های سفید نرم حدودا بزرگ بر اندام‌های گوناگون بدن ظاهر می‌شود و گاهی ممکن است تمام بدن را فرا بگیرد.
وسعت دوره و شدت از دست رفتن رنگدانه در اشخاص مختلف متفاوت است. دوره‌های از دست رفتن رنگدانه و متعاقب آن ثابت ماندن رنگ لک و دوباره از دست رفتن رنگدانه به طور مدوام تکرار می‌شوند. بازگشت خودبه‌خودی رنگ به لک‌های سفید شده خیلی به ندرت اتفاق می‌افتد.
در موارد شدید این بیماری ممکن است رنگدانه در همه جای پوست از بین برود و پوست یکسره سفید شود. بعضی از بیماران که تصور می‌کنند بیماری‌شان خوب شده است، در واقع تمام رنگدانه پوست خود را از دست داده و پوست‌شان یک دست سفید می‌شود. گرچه رنگ پوست این افراد یک دست سفید شده، ولی آن‌ها باز هم به پیسی مبتلا هستند.
دلایل به وجود آمدن برص
برص در اثر از بین رفتن رنگدانه‌های پوست ایجاد می‌شود؛ اما دلیل آن هنوز نامشخص است، البته چند تئوری برای آن وجود دارد.
در نظریه اول وجود یک نقص ارثی موجب حساس شدن سلول‌های رنگدانه‌ساز به آسیب و در نتیجه از بین رفتن‌ آن‌ها می‌شود.
در نظریه دوم سلول‌های رنگدانه‌ساز ممکن است عامل از بین رفتن خودشان باشند. یعنی زمانی که رنگدانه در حال ساخته‌شدن است، مواد زایدی نیز در کنار آن تولید می‌شوند که سمی ‌بوده و قادر به از بین بردن خود سلول‌ها است.
همچنین سلول‌های عصبی که به طور غیرطبیعی فعال شده‌اند، ممکن است با تولید مواد سمی ‌به سلول‌های رنگدانه‌ساز آسیب برسانند یا سیستم ایمنی بدن ممکن است در موقع دفاع از بدن در مقابل یک ماده خارجی، رنگدانه پوست را نیز از بین ببرد.
در حال حاضر دلیل اصلی پیدایش برص ناشناخته است؛ اما روش‌های مختلف درمانی همچون درمان‌های طب سنتی وجود دارد.
رنگ اصلی ویتیلیگو در مقایسه با ساعد جستجو می‌شود، آن هم در صورتی که ساعد در معرض آفتاب و شرایط دیگر قرار نگرفته باشد. چون در صورت و سایر اعضای بدن رنگ پوست ممکن است که در معرض آفتاب، کار و شرایط محیطی و اقلیمی دیگر قرار گیرد.
زمانی رنگ پوست شخص در حال تعادل است که رنگ پوست صورت با رنگ ساعد یکی باشد، که البته این تطابق رنگ در دوران کودکی بیشتر دیده می‌شود.
شناخت پیسی از نظر طب سنتی
طب سنتی پیسی را این‌گونه تشریح می‌کند. گونه‌ای از بلغم غلیظ که رسوبش در جاهای مختلف بدن سبب بیماری‌های متفاوت می‌شود. زیرا بلغم مانند خون در سراسر بدن در جریان است. هرگاه این بلغم غلیظ بر پوست بیفتد، سبب برص می‌شود. حال ممکن است که این بلغم در هر جایی از پوست بدن رسوب کند. در صورت، کنار لب، پلک چشم، پاها، دست‌ها یا هر جای دیگری از بدن می‌تواند دیده شود.
زمینه و علت پیدایش ویتیلیگو را یا خوراکی دانسته یا سبب آن را اختلالات رفتاری می‌دانند. نمی‌توان از این موارد یک علت اختصاصی را انتخاب کرد، چراکه ممکن است ترکیبی از این‌ها سبب پیدایش پیسی یا ویتیلیگو باشد.
برای مثال در روایات آمده که اگر ترکیبی از ماست و ماهی خوردید و دچار پیسی شدید، جز خود را ملامت نکنید. در طب سنتی خوردن غذاهای سرد غلیظ یا دیرهضم سرد با هم، سبب پیدایش این بیماری شمرده شده است.
درمان منتخب از انواع درمان ویتیلیگو، درمان خوراکی و سیستمیک با تغییر مزاج است. بدون در نظر گرفتن میزان عمق نفوذ برص در پوست و گوشت و بدون توجه کردن به رنگ سفید یا سیاه بودن ویتیلیگو یا این که مخلوطی از این دو رنگ باشد.
درمان برص در طب سنتی
در تدابیر طب سنتی نان مصرفی این گونه افراد باید برشته باشد. حلواها و شیرینی که با عسل و شیره انگور درست شده باشند (به شرطی که خیلی شیرین نباشد)، آش‌های ساده بدون رشته، شوربا، قورمه با گوشت بزغاله، نخود آب همراه با شیره بادام و گوشت کبوتر، فلفل، دارچین، انیسون و سبزیجات گرم مثل شوید و جعفری، چغندر و کلم، قاووت گندم (آرد بو داده گندم) و غذاهایی که از آن تهیه می‌شود مفید هستند.
غذای ایشان باید زود هضم، بدون چسبندگی (لزوجت) و بدون چربی باشد. مصرف بذرهای گرم و خشک مثل زیره و رازیانه در غذاها توصیه می‌شود. مبتلایان به برص باید توجه داشته باشند که تا کاملا گرسنه نشدند، غذا میل نکنند. تنقلات مانند پسته، گردو، چلغوزه و مویز سودمند است، مخصوصا اگر مویز بعد از غذا مصرف شود. مصرف گلقند (مربای گل سرخ آفتابی) و مربای هلیله نیز سودمند است.
برای بیماران برص بهتر است عسل در شربت‌ها و غذاها استفاده شود. از دم‌کرده آویشن، شربت ماء العسل (آب عسل) شربت رضوی، شربت شیره انگور، شربت سیب، شکر سرخ با آب گرم را به عنوان نوشیدنی‌های مجاز در این بیماران می‌توان نام برد. این افراد می‌توانند از عسل، مویز، مربای هلیله، مربای آمله، مربای سیب و شیره انگور با نان برشته برای صبحانه استفاده کنند.
نکات مهم برای درمان برص در طب سنتی
•می‌توانید کله بادمجان را جوشانده و استفاده کنید.
•استفاده از داروی کد 118 و داروی برص مجموعه برای بیماران مفید است.
•توجه داشته باشید که مواد غذایی سفید رنگ استفاده نکنید و حتما میوه‌های رنگدانه‌دار استفاده کنید.
•مخلوط حنا و واجبی را هفته‌ای سه بار و هر مرتبه 20 دقیقه روی موضع قرار دهید.
•همچنین دم کرده غازیاقی بسیار مفید است و باید از میوه‌های رنگدانه دار مثل هندوانه، آلبالو و... استفاده کنید.
•استفاده از آبگوشت گوساله کوهی جوان فواید بسیاری دارد.
•می‌توانید آبلیمو روی مواضع مالیده و در معرض آفتاب قرار گیرید.
•همچنین دم کرده غنچه شقایق برای درمان بیماری برص فواید بسیاری دارد.
اما باید متذکر شویم برای آنکه درمان برص را به بهترین شکل انجام دهید، می‌توانید از بقچه درمان برص عطاری اینترنتی عطارخونه استفاده کنید. این بقچه و تمامی موارد ذکر شده در آن مورد تایید دکتر روازاده است.

مصرف نخود آب برای درمان برص
در تدابیر طب سنتی مصرف نخودآب برای این افراد بسیار تاکیید می‌شود. برای تهیه آن باید یک مشت نخود آبگوشتی را به مدت ۲۴ ساعت در آب بخیسانید، نخود را همراه با پیاز و گوشت‌های توصیه شده آبپز کرده و بعد از پخته شدن مقداری جعفری خرد شده و شوید خشک و روغن بادام یا زیتون اضافه کنید.
استفاده از آب سیب
همچنین این بیماران می‌توانند مقدار دلخواه آب سیب را روی شعله بگذارند تا نصف شود، آنگاه آن را صاف کرده و یک شب بگذارند بماند. سپس دوباره روی شعله ملایم بگذارند تا غلیظ شود. باز صاف کرده و در ظرف شیشه ای بریزند. اگر تابستان بود، چند روزی آن را در آفتاب بگذارند تا ماده آبی آن بخار شود. اگر خواستند شربت شیرین باشد، به ازای هر سه کیلو از افشره سیب با ۴۲۰ گرم شکر به قوام بیاورند.
پرهیز غذایی برای افراد دارای بیماری پیسی
اما این بیماران باید از خوردن برخی از مواد غذایی نیز پرهیز کنند. مواد غذایی تولید کننده بلغم (مواد غذایی سرد و تر و سفید رنگ مثل سفیده تخم مرغ، ماست) حتی الامکان باید حذف شوند یا در صورت مصرف (به ناچار) حتما با مصلحات آن‌ها مصرف شوند. غذاهای غلیظ و دیر هضم مثل گوشت گاو و گوساله، بادمجان، سالاد اولویه و غذای شب مانده اصلا مناسب نیستند.
لبنیات (شیر، ماست، پنیر و...)، ماهی، مرغ ماشینی، قارچ، همه ترشی‌ها مثل سرکه، سبزیجات سرد مثل کاهو و خرفه، میوه‌های سرد و خصوصا تر مانند هندوانه، خیار، نارنگی، پرتقال و...، خوردن هم زمان تخم مرغ و ماهی، خوردن آب بعد از غذا و میوه مولد برص است. تا حد امکان از خوردن آب بالاخص آب سرد اجتناب شود. اگر نمی‌توانند آب نخورند، به مقدار کم آب جوشیده و گرم و همراه کمی عسل مصرف کنند.
در مواقع تشنگی شربت سیب شیرین به جای آب، نوشیدنی بسیار مناسبی است. به طور کلی از همه مواد غذایی که سرد و تر و سفید رنگ هستند، غلیظ کننده و خام کننده خون هستند، پرهیز شود. حتی چربی از گوشت‌ها جدا شود.
بهتر است بیماران برصی در مکان‌های مرطوب و در آب و هوای مرطوب سکونت نداشته باشند. از درهم خوری، پرخوری و بد هضمی غذا پرهیز شود. زیاد در حمام ماندن و بلافاصله بعد از غذا حمام رفتن، کم تحرکی، کم ورزش کردن از مولدات برص‌ هستند که باید به آن‌ها توجه داشت. عرق کردن در حمام، مالیدن لکه‌ها با پارچه ضخیم و زبر تا خون را جذب آن ناحیه کند مفید است به شرطی که پارچه آلوده و چرکین نباشد.
زیاده روی در نزدیکی کردن، خواب زیاد و بیداری زیاد برای مبتلایان به برص مضرند . تنقیه و پاکسازی بدن با حب صبر و ایارج مفید است. جوانه‌های نازک ترش‌ مزه درخت مو را فشرده و هر روز یک لیوان از آن بخورند. بادمجان را در آب جوشانده تا له شود، آب آن را صاف کرده در روغن زیتون سوزانده و مرتب روی لکه‌ها بمالند تا مفید واقع شود.
درمان برص از نظر دکتر خیراندیش
دکتر حسین خیر اندیش متخصص طب سنتی درباره برص می‌گوید که این مساله را بلغم ناپخته تعریف می‌کنیم. چیزی که در پوست می‌افتد و چون تبدیل به سودا شده است. باید ابتدا سودا را از بین برد، ثانیا در کنار آن یک صفرا لطیف درست کرد. پس به طور بلند مدت سرکه انگبین سفارش می‌شود. گاهی سرکه انگبین کامل، گاهی سرکه انگبین دو ماهه در طول شش تا دوازده ماه مصرف شود.
درمان برص از نظر حکیم روازاده
نظر دکتر روازاده استفاده از روغن زرده تخم مرغ است. به این ترتیب که روغن زرده تخم مرغ را روی مناطقی که سفید شده است مالیده شود و پس از چند ساعت شسته شود. پرهیز غذایی که دکتر روازاده میگوید عبارت از عدم استفاده از خوردنی‌های سفید رنگ مانند شیر و… است.
درمان پیسی از نظر دکتر کردافشاری
دکتر غلامرضا ‌کردافشاری در این باره می‌گوید، به طور کلی غذاهایی که خون گرم تولید می‌کنند برای این افراد مفید است. از جمله گوشت جوجه مرغ، جوجه کبوتر، گنجشک، دراج، بره و گوسفند، بزغاله، کبک، شتر جوان، گوشت‌های بریان و کباب شده با ادویه‌های گرم، غذاهای گرم و خشک نیز مناسب هستند.