تدابیر مربوط به دموی مزاجان

توجه به طبع و مزاج افراد در طب سنتی بسیار حائز اهمیت می باشد به طوری که بیشتر روش های درمانی بر اساس مزاج شناسی صورت میگیرد.

طبع دموی چیست؟

یکی از چهار طبع موجود در بدن انسان مزاج دموی یا دم می باشد. لایه زیرین صفرا لایه ای است که قرمز و شفاف است که به آن دم گفته می شود.

تقسیم بندی انواع خون

دم به معنای خون بوده و گرم و تر است و برای رساندن غذا و اکسیژن به سلولها است. خلط دم (خون) از پخته شدن بلغم به وجود می آید و بهترین خلط در بدن است (یعنی نزدیک به اعتدال است) و بر دو نوع طبیعی و غیر طبیعی تقسیم می شود:

خون طبیعی

خونی سرخ رنگ و شیرین و بی بو است. خونی که از جگر بر می خیزید، بسیار سرخ است و در ورید جریان دارد و خونی که از قلب بر می خیزد، درخشان تر و گرم تر و روان تر است.

خون غیر طبیعی

خونی که مزاجش بد شده باشد (یعنی گرمتر یا سردتر شده) و یا خونی که به خلط بد تبدیل شده و با اخلاط دیگر آمیخته شده و رنگ و بو و مزه آن تغییر کرده است.

به افراد صاحب این مزاج، دموی یا طبع بهاری گفته می‌شود. این مزاج که از غلبه خلط دم بر بدن نشات میگیرد، باعث میشود تا فرد خون بیشتری داشته و دارای بدنی گرم و مرطوب باشد و همین امر باعث می شود که این افراد تحمل کمتری در محیط های گرم و مرطوب داشته باشند.

افرادی که دارای طبع دموی می باشند، اغلب استخوان بندی درشتی داشته و هیکلی و توپر با قد نسبتا بلند هستند. این افراد دستان درشتی داشته و قدرت بدنی بالایی دارند.

بدن و سر پر مو با ریزش کم و رشد زیاد و طاسی در سنین بالا، سفید شدن دیر هنگام موها و همچنین پاهای پر مو از دیگر ویژگی های بارز در افراد با مزاج دموی می باشند.

افراد با طبع دموی بسیار برونگرا با روابط اجتماعی زیاد بوده و بذله گو و خوش اخلاق می باشند و براحتی با دیگران صمیمی میشوند.

این افراد مهربان و عاشق پیشه بوده و طبع شعر و ادبیات داشته و میل و توان جنسی زیاد و مداومی دارند. ریسک پذیری، توانایی مدیریت و رهبری بالا، شجاعت، بلند پروازی، با اعتماد به نفس بالا، خوش صحبت بودن و پر سر و صدایی از دیگر ویژگی های اخلاقی این افراد به شمار می رود.

علیرغم ویژگی های مثبتی که مزاج دموی به همراه دارد، عدم کنترل آن منجر به ایجاد ویژگی های شخصیتی و رفتاری و همچنین ظاهری و بیماری هایی می گردد.

به عنوان مثال، کسلی و خواب آلودگی مداوم، بی دقتی و بی نظمی و همچنین بروز بیماری هایی از قبیل فشارخون بالا، سردردهای زیاد در قسمت پیشانی و سپس کل سر ، احساس تنگی نفس و خفقان با افزایش دما و رطوبت و سستی و خواب آلودگی، خون دماغ، خارش بدن، کهیر، سکته قلبی و مغزی در مزاج دموی شایع می باشد.

علائم غلبه خلط دم

• واریس (گرفتگی عروق پا)
• همورویید (گرفتگی عروق انتهائی)
• خستگی زودرس
• سیاهی چشم
• ظهور دانه های تیره در سراسر بدن
• رسوب سودا در اندام انتهائی
• ضعف بینائی
• کاهش حافظه
• دیر تصمیمی گرفتن
• تردید و وسواس
• افزایش تری گلیسرید و کلسترول
• فشارخون بالا
• تداوم سردرد
• صدای زانو در راه رفتن
• درد کمر و دیسک
• نبود احساسات و قساوت قلب
• بروز تفکرات منفی

روش های تنظیم خلط دم

• اصلاح خون با سحر خیزی و عبادت
• ترک پرخوری
• دو بار در روز غذا خوردن
• تخلیه ی جنسی متعارف (صحیح)
• خواب قیلوله
• حجامت
• مصرف سرکه و آبلیموی تازه و آبغوره
• شنا کردن

نوع تغذیه افراد بر مزاج آنها تاثیرگذار بوده و به همین دلیل افرادی که دارای طبع دموی هستند، چون دم گرم‌ و تر است، رژیم غذایی مناسب برای آن ها رژیم غذایی سرد و خشک است.

مثل بادمجان و عدس که مزاج سرد و خشک دارند. از خوردن غذاهای سرخ کردنی و شیرین و پرچرب باید خودداری کنند. در مقابل، مصرف آب زرشک، آلو، خاکشیر، سوپ جو، برگه زردآلو و هلو، کاهو، انار، لیمو ترش، روغن زیتون و نوشیدن آب به مقدار کافی و مورد نیاز برای این افراد مناسب باشد. مصرف گوشت قرمز برای این افراد مناسب نبوده و بهتر است مقدار آن را کم کنند.

استفاده از دمنوش برای مزاج دموی از قبیل زرشک سیاه، چای ترش و همچنین آلبالو تا حد زیادی باعث میشود تا خون این افراد تصفیه شده و از کسلی و خواب آلودگی آنها کاسته و احساس سبکی خواهند داشت.

درمان غلبه دم از نظر دکتر روازاده

از نظر دکتر روازاده متخصص طب سنتی افراد دموی بايد غذاهای خنک و سردی مثل آش انار، آش آلو، آب زرشك، خيار، مركبات و ماست مصرف كنند تا حرارت بدن تعديل شود.

اگر فرد دموی همراه با غذای گرم مثل شيرينی‌جات از مواد و اغذيه سرد استفاده نكند دچار جوش و خارش بدن، گرگرفتگی، بيقراری، كهير، سوزش ادرار، سوزش سر دل و آفت دهان خواهد شد.

معمولاً بيماریهای افراد دموی در اثر افزايش حرارت و رطوبت و به طور كلی افزايش خون به وجود مي‌آيد كه حجامت به عنوان مؤثرترين درمان براي دموی مزاج‌ها مطرح است.

صبحانه مناسب دموی مزاج ها

• نان جو با مرباهایی چون مربای آلبالو و تمشک، مربای آلو بخارا یا مربای معتدل گل‌ محمدی، بالنگ و پرتقال، نوشیدن آب ولرم و رقیق با چند قطره آب لیمو تازه بدون عسل و شیرین کننده. در صورت استفاده از عسل، به مقدار کم مصرف گردد.
• سفیده تخم مرغ
• پنیر با گردو
• عدسی در حد متعادل با گلپر

برای افراد دموی مزاج، مواد غذایی چون کره و خامه، زرده تخم مرغ، شیرمحلی، شیرعسل، شیره انگور، ارده و نان گندم در وعده صبحانه، چندان توصیه نمی‌شود.

دموی مزاج ها چگونه لاغر شوند؟

از عمده‌ترین دستورالعمل‌های رژیم لاغری مزاج‌های دموی می‌توان موارد زیر را نام برد:

• استفاده از انواع میوه‌ها و سبزیجات تازه
• مصرف غذاهای ساده و کم حجم
• مصرف مقادیر مساوی میوه‌جات، سبزیجات، حبوبات، لبنیات و گوشت
• مصرف چربی‌های اشباع نشده گیاهی نظیر روغن زیتون
• کاهش قابل توجه غذاهای پر چرب و سرخ شده
• کاهش قابل توجه شیرینی‌جات و خوراکی‌های حاوی قند اضافی
• کاهش قابل توجه مصرف کربوهیدرات‌ها
• حذف خوراکی‌های فرآوری شده
• کاهش قابل توجه مصرف ادویه‌جاتی نظیر دارچین و هل
• افزایش مصرف مواد غذایی با فیبر بالا
• انجام منظم تمرینات ورزشی و پیاده‌روی

پیشنهاد می کنیم مقاله تفاوت طبع و مزاج را مطالعه فرمایید