فواید حجامت از نظر متخصصان طب سنتی

حجامت چیست؟

حجامت یک روش خون‌گیری است که به منظور پیشگیری و درمان بیماری‌ها انجام می‌شود و این نام‌گذاری احتمالا به علت شیوه عمل آن است که ازطریق تحجیم و گشایش و انبساط موضعی عمل می‌کند.

حجامت در واقع اعمال یک استرس فوری و آگاهانه به سیستم ساکن دفاع عمومی بدن  است تا آن را علیه کلیه عوامل درونی و بیرونی هشیار و فعال کند.

تاریخچه حجامت

حجامت از ارکان نظام طب سنتی و طب اسلامی است که قدمتی در 3300 سال دارد. حجامت با قدمت ٣٣٠٠ سال قبل از میلاد مسیح در مقدونیه و سپس دریونان باستان و بعد در حدود ٢۶٠٠ سال قبل از میلاد مسیح در ایران و چین و سپس١۵٠٠ سال قبل در هند انجام می‌شده است. حجامت توسط بقراط و جالینوس و پس از ظهور اسلام به صورت کامل توسط رسول اکرم (صل الله علیه و آله) به جهان بشریت معرفی شد.
حکمای بزرگ طب سنتی مانند رازی، بوعلی سینا، جرجانی و... حجامت را به عنوان ابزار قدرتمند و محوری برای پیشگیری در بیماری‌ها و درمان آن‌ها معرفی کرده‌اند.

هم اکنون حجامت در ۴١ کشور جهان به رسمیت شناخته شده و درحال انجام و در دست مطالعه و پژوهش است. در ایران حجامت جایگاهی ویژه در فرهنگ مردم داشته و به عنوان سنتی موکد جزو اعتقادات آن‌ها بوده است.

حجامت در اسلام

حجامت در اسلام جایگاه خاصی دارد و در این زمینه حدیث‌های فراوانی نقل شده است که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌شود.
رسول اعظم (صل الله علیه و آله) در حدیث شب معراج می‌فرمایند: فی لَیلَه اَسری بی الَی السماءِ ما مَرَرتُ بِملاء مِنَ الملائِکَهِ اِلا اَن قالوا یا محَمَد اِحتجِم و امر اُمَتِکَ بِالحِجامَه (وقتی به آسمان هفتم صعود کردم، هیچ ملکی از من گذر نکرد، مگر این که گفت: ای محمد حجامت کن و امتت را به حجامت امر بفرما. بحارج ۶۲ ص ۳۰۰ باب ۸۹ و  همچنین تفسیر المیزان آیه اول سوره اسرا)
رسول اعظم (صل الله علیه و آله): پنج چیز از سنت‌های پیامبران الهی است: حیا، حلم، حجامت، مسواک و عطرزدن (کافی ج ۶ ص۴۸۴)
امام علی (علیه السلام): به درستی که حجامت بدن را سالم و عقل را نیرومند می‌گرداند. (بحار ج ۶۲ ص ۱۱۴ ج ۱۰ ص ۸۹)
امام رضا (علیه السلام): رسول خدا فرمودند اگر در چیزی شفا وجود داشته باشد، پس در تیغ حجامت است یا در شربت عسل (وسائل ج ۱۷ ص ۵۴۱)

پیشنهاد می کنیم مقاله بایدها و نبایدهای حجامت از نظر متخصصان طب سنتی را مطالعه فرمایید

کاربردهای حجامت

بیشترین کاربرد حجامت در بعد پیشگیری است و با مکانیزم‌های مختلفی از جمله تنظیم سیستم ایمنی، تنظیم ترکیبات شیمیایی و هورمونی خون و تنظیم سیستم اعصاب خودکار بدن از ابتلا به انواع بیماری‌ها پیشگیری می‌کند.

علاوه‌ بر این حجامت کاربردهای درمانی نیز دارد به نحوی که در درمان برخی بیماری‌ها مانند سردردهای عصبی و میگرنی، چربی، قند و اوره خون، سنگ‌های کلیوی و کیسه صفرا موثر است.

به وسیله حجامت، خون‌های آلوده و غیر قابل استفاده (مانند روغن سوخته وسایل نقلیه) از بدن خارج می‌شود. این خون‌ها به مرور زمان در پشت و برخی دیگر از نقاط بدن جمع شده و در فرصت‌های مناسب به تدریج توسط بدن خارج می‌شود.

اما عملکرد بدن در این زمینه بسیار کند است به گونه‌ای که به مرور زمان بر تراکم این خون‌های آلوده افزوده می‌شود و سلامتی ما را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

حجامت طبیعت مدبره را که سیستمی هوشمند در بدن ما است و بدن ما را به طرف تعادل سوق می‌دهد، تنظیم می‌کند. همچنین جلوی انحراف آن را می گیرد. طبیعت مدبره، باعث می‌شود مثلا وقتی صفرا در  بدن فرد بالا می رود، افراد دوست دارند ناخودآگاه مواد با طبع سرد مانند ترشیجات بخورند.

فردی که اصول تغذیه را رعایت می‌کند این طبیعت مدبره در بدن او هوشمند و تنظیم است. چنین افرادی برخی مواقع دوست دارند چیزی را بخورند یا کاری را بکنند و باید آن را  انجام دهند که به نفعشان است.

پیشنهاد می کنیم مقاله اصول تغذیه سالم از نگاه متخصصان طب سنتی را مطالعه فرمایید

مثلا صفراوی‌ها در فصل تابستان دوست دارند خنکی بخورند و بلغمی‌ها در زمستان با خوردن یک قاشق ماست احساس ناخرسندی می‌کنند.

ولی اگر تغذیه ناسالم شد، به مرور زمان این طبیعت مدبره منحرف شده و درست عمل نمی‌کند و خود را به ناچار با این روش‌های غلط تغذیه و زندگی هماهنگ می‌کند. مانند وجدان که در صورت ارتکاب مکرر اعمال نادرست، به مرور در بدن تضعیف می‌شود.

پیشنهاد می کنیم مقاله درمان بلغم از نگاه متخصصان طب سنتی را مطالعه فرمایید

انواع حجامت

حجامت اخدعین

امام رضا (علیه السلام): حجامت اخدعین (دو رگى است که در دو طرف پشت گردن واقع شده) سر و صورت و چشم‌ها را از سنگینى و رخوت بیرون مى‏‌آورد و براى درد دندان‌ها بسیار نافع است. بسا می‌شود که در این موارد کار فصد را صورت می‌دهد.

فواید:‌ برای سنگینی در قسمت سر و فشار چشم، درد دندان.

حجامت سر

امام صادق (علیه السلام) فرمود: «پیامبر به سر خود اشاره کرد و فرمود: بر شما باد به مغیثه که شما را از جنون و جذام و پیسى و خارش و درد دندان نگه می‌دارد.
فواید:‌ درمان سرد درد، خمیازه، تاریکی چشم، درمان جنون، برص، جذام، خوره، دندان درد.

حجامت زیر چانه

امام رضا (علیه السلام): گاهى زیر چانه را حجامت می‌کنند براى معالجه قلاح دهان و خرابى لثه‏‌هاى دندان و غیر آن از بیمارى دهان.
فواید: برای عفونت و خرابی لثه، بیماری‌های دهان و حلق

پودر شویای اصیل، بهترین جایگزین خمیردندان (مورد تایید دکتر روازاده)

حجامت نقره

امام رضا (علیه السلام): حجامت نقره برای سنگینی سر مفید است.
نکته:این حجامت در سنین بزرگسالی توصیه نمیشود مگر به صلاحدید پزشک.
امام صادق (علیه السلام) فرمود: چون کودک چهار ماهه شود ماهى یک بار حجامتش کنید که رطوبت دهان را تخفیف می‌دهد و حرارت را از سر و بدن او مى‏‌برد.
فواید: زیادی آب دهان و رطوبت نوزاد را خشک می‌کند. حرارت را در سر و بدن فرزند کاهش می‌دهد.

حجامت ساقین

امام  رضا (علیه السلام): حجامتى که از ساق‌ها دفع خون می‌کند گاهى امتلاء در کلیه و مثانه و رحم را کم و برطرف می‌کند و خون حیض را روان می‌کند.
فواید: برای کم کاری کلیه و دیالیزی‌ها، ورم مثانه، مشکلات رحم. همچنین برای جاری کردن خون حیض در کسانی که بند آمده است مفید است.

حجامت کاهل (بین کتفین)

امام رضا (علیه السلام):‌ همچنین حجامت بین دو کتف در مورد بیمارى خفقان که ناشى از امتلاء و غلبه حرارت باشد نافع است‏.

فواید: برای همه بیماری‌ها و خفقانی که به خاطر امتلاء و حرارتی است.

حجامت قدمین

مردى به حضرت صادق (علیه السلام) از خارش شکایت کرد. فرمود: سه بار در دو پا بین عرقوب (رگ و عصب بر آمده پشت پا) و غوزک پا حجامت کند. مرد این کار را انجام داد و درد او بر طرف شد. دیگرى  شکایت کرد، حضرت فرمود: در یکى از پاشنه‏‌ها یا یکى از پاها سه بار حجامت کن، ان شاء اللَّه شفا خواهى یافت.

روش حجامت عام

حجامت  انواع مختلفی دارد که محل و روش انجام آن متفاوت است؛ ولی آنچه در این  قسمت بیان شده است در خصوص حجامت عام است که به طور معمول مطرح بوده و  انجام می‌شود.
محل حجامت عام بین دو کتف است. ابتدا به وسیله لیوان مکش مخصوص، خون‌های آلوده در نقطه خاصی جمع می‌شود و سپس توسط تیغ چند خراش سطحی ایجاد می‌کنند. این کار درد بسیار مختصری دارد. سپس خون‌های آلوده وارد لیوان شده و دور ریخته می‌شود. در مراکز معتبر لیوان و تیغ حجامت استریل و یک‌بار مصرف است.

فواید حجامت عام

از فواید حجامت می‌توان در کمک به درمان موارد زیر اشاره کرد:

• سردردهای عصبی و میگرن
• جوش‌ها و لکه‌های صورت
• تقویت بینایی چشم
• فشار خون و رفع غلظت خون
• چربی، قند و اوره خون
• ترک اعتیاد و ترک سیگار
• بیماری‌های پوستی و خارش بدن
• سکته مغزی و قلبی
• ریزش مو و شوره سر
• آرتروز و رماتیسم
• خواب رفتگی دست و پا
• کوتاهی قد اطفال و نوجوانان
• آسم و سرفه و تنگی نفس
• آلرژی و حساسیت
• سرماخوردگی مزمن و آنفولانزا
• نازایی و بیماری‌های تناسلی
• افزایش هوش و حافظه اطفال و بزرگسالان
• افزایش قدرت ایمنی بدن
• عفونت‌ها و بیماری‌های زنانگی
• ناراحتی‌های عادت ماهیانه بانوان
• سینوزیت
• افزایش اشتها و رفع لاغری
• اختلالات هورمونی
• سو هاضمه و ورم معده
• سیاتیک و واریس
• سم خون و عفونت‌های مزمن
• بیماری‌های اعصاب و روان
• افسردگی و کسالت بدن
• کیست تخمدان
• آفت دهان و تبخال
• رفع موهای زاید بدن
• اختلالات خواب
• لکنت زبان
• سنگ کلیه و سنگ کیسه صفرا
• هپاتیت
• دیسک کمر و کمر درد
• کهیر و اگزما
• بیماری‌های پروستات
• زردی نوزادان
• سرطان
• زونا و آبله مرغان و اوریون
• ویار بارداری
• ضعف و ناتوانی جنسی
• اسپاسم و گرفتگی عضلات
• عفونت لوزه
• ضعف عضلات
• دلهره و ترس
• کم خونی
• پوکی استخوان و دندان
• چین و چروک پوست

فواید حجامت عام از زبان دکتر روازاده

اثربخشی حجامت در افزایش قد

در طب اصیل اسلامی ایرانی حجامت به عنوان رفتار درمانی چند بعدی برای انواع بیماری‌های نوزادان، کودکان و نوجوانان معرفی شده است و یکی از کاربردهای جالب توجه آن افزایش قد و ایجاد جهش رشد در اطفال و نوجوانان است.
البته درمان کوتاهی قد در طب اسلامی ایرانی مفصل بوده و شامل روغن مالی‌ها، معجون‌های غذایی، ماساژ و بادکش و در راس امور اصلاح تغذیه و خواب کافی و مناسب است.

حب افزایش قد (مورد تایید دکتر روازاده)

فواید حجامت برای کودکان

حجامت  علاوه بر اینکه سیره نبوی است، یک روش پیشگیری و درمان بیماری‌ها به شمار  می‌رود. از تحقیقات به عمل آمده چنین نتیجه گرفته می شود که حجامت یک تنظیم  کننده (تنظیم کننده حالات فیزیولوژی به هم خورده و نابسامان)، تقویت کننده  (تقویت کننده سیستم‌های کم کار و ضعیف شده)، تعدیل کننده (تعدیل کننده  رفتارها و کارکردهای بیش فعال و از مهار خارج شده) است.

حجامت  به موقع برای فرد می‌تواند یک واکسیناسیون واقعی باشد. حجامت در چند روز  اول زندگی از پشت لاله گوش به همراه خوردن یک قاشق لعاب شیرخشت، ترنجبین و  عناب، کودک را از یرقان در امان نگه می‌دارد و در صورت گرفتن یرقان، درمان  می‌کند.

در این حجامت لاله گوش  برگردانده می‌شود و بعد از استریل، چند خراش کوچک ایجاد می شود تا چند قطره  خون بیاید. در صورت وجود بثورات پوستی ران، باسن و پشت از چهار بند یا روی  باسن‌ها حجامت انجام می‌گیرد. در چهار ماهگی از گودی گردن (حجامت نقره)  حجامت انجام می‌شود.

بعد از این حداقل در فصل بهار و فصل پاییز مرتب حجامت شوند. این کار یک آماده باش عمومی و تنظیم و تحریک دستگاه  ایمنی بدن است. با تکرار منظم از افول و نزول این سطح آمادگی سیستم ایمنی  جلوگیری به عمل خواهد آمد.

اولین و مهمترین تاثیر و مکانیسم اثر حجامت، تنظیم و تقویت سیستم ایمنی و فاکتورهای دفاعی بدن است. پر واضح است که با این تقویت سیستم ایمنی،  دفاع بدن طفل در مواجهه با عوامل ویرولانت و باکتریال و پاتوژن‌ها موفق‌تر  عمل خواهد کرد.

پیشنهاد می کنیم مقاله تقویت سیستم ایمنی بدن از نگاه متخصصان طب سنتی را مطالعه فرمایید

برخی صاحب نظران بر این  عقیده هستند که در محل حجامت عام، عمل شناسایی آنتی‌ژن‌ها توسط سلول‌های  خاطره‌ای سیستم ایمنی و ایجاد فرآیند «خاطره ی اکتسابی» بهتر از سایر نقاط  بدن صورت می‌گیرد. در تحقیقات انجام شده روی کودکان و نوجوانان حجامت شده در ۹۳ درصد نتایج زیر بدست آمده است:

• جهش در رشد (افزایش چشمگیر قد و وزن)
• افزایش اشتها
• کاهش اختلالات رفتاری از قبیل پرخاشگری، تندخوئی و عصبانیت
• افزایش مقاومت بدن نسبت به بیماری‌های عفونی (ویرال و باکتریال) و بسیاری بیماری های دیگر

به  همین دلیل است که پیامبر گرامی (صل الله علیه و آله) و ائمه (علیهم  السلام) حجامت را پیشگیری کننده و درمان کننده بیماری‌ها معرفی کرده‌اند.

فواید حجامت برای کاهش عوارض آلودگی هوا

امروزه  آلودگی هوای کره زمین به عنوان مهمترین مساله بهداشتی کره زمین مطرح شده و  روز به روز اهمیت بیشتری پیدا می‌کند و این اوج درایت و تدبیر و دور  اندیشی بزرگان طب سنتی را می‌رساند که چگونه در این مورد دقت و باریک‌بینی نشان داده و با جزئیات کامل کیفیت هوا و تنفس هوای سالم را توصیف کرده‌اند.

حکیم  بزرگ، عقیلی خراسانی در خلاصه الحکمه می‌گوید: نفس لازمه حیات و علامت آن  است و انسان را مقدور و ممکن نیست که از آن احتراز و امساک نماید و هوا  عامل ترویج روح حیوانی و عدم احتراق آن است.

امروزه  که هوای شهرهای بزرگ در برخی از مواقع سال به شدت آلوده شده و آلودگی آن  بالاتر از حد استاندارد و به حد هشدار می‌رسد. بیش از پیش برخورداری از یک  سیستم ایمنی قوی و داشتن جسمی سالم برای به حداقل رساندن آثار مضر آلودگی  هوا مشهود است.

یکی از توصیه‌های مهم  برای تقویت سیستم ایمنی بدن و همچنین دفع سموم حاصل از آلودگی هوا حجامت  است. لذا انجام حجامت برای افرادی که در معرض آلودگی هوا هستند هم عاملی  است پیشگیرانه و هم عاملی است برای دفع سمومی که از آلودگی هوا وارد بدن  می‌شود.البته توصیه میشود قبل از حجامت حتما خون خود را با مصرف سکنجبین،انار و آب انار و دیگر رقیق کننده های خون بسته به طبع و مزاج خود رقیق کرده و سپس اقدام به حجامت کنید تا بهترین نتیجه حاصل گردد.

راهکار نماندن جای تیغ در حجامت

معمولا جای تیغ‌ها وقتی کوچک‌تر است کمتر می‌ماند.برای کمتر شدن جای آن بهتر است پس از هر بار که لیوان برداشته می‌شود خون کاملا پاک شود و چیزی لای زخم نماند. پانسمان محل زخم با عسل نیز بسیار مفید است.

توجه به این نکته ضروریست که حجامت با تمام خواصی که دارد باید در موقع و زمان مناسب، با توجه به مزاج شما و زیر نظر یک فرد متبحر انجام گیرد.