خون دماغ از علت تا درمان در طب سنتی

خون دماغ چیست؟

یکی از بیماریهای شایع در میان مردم پاره شدن رگ های خونی بینی یا خون دماغ است.

داخل بینی با مخاطی پوشیده شده است و در واقع یک بافت مرطوب و ظریف با تعداد زیادی عروق خونی محسوب می شود و مویرگ های زیادی دارد که نزدیک به سطح جلو و عقب بینی هستند.

این مویرگ ها بسیار نازکند و به‌سادگی دچار خونریزی می شوند و علائم آن قابل مشاهده است، در واقع شما به چشم سرازیر شدن خون را از بینی خود می‌بینید. از نشانه‌های شایع در خون دماغ گیجی و ضعف است.

انواع خون دماغ

به طور کلی دو نوع خونریزی بینی وجود دارد:

خونریزی قدامی

این نوع خونریزی که خونریزی قدامی بینی نام دارد، اغلب جدی نیست و بسیار شایع است. خونریزی قدامی از بخش جلوی بینی که در آن مخاط بیشتر در دسترس است، آغاز شده و به سمت سوراخ‌های بینی راه پیدا می‌کند.

زمانی که مویرگ های جلوی بینی پاره و دچار خونریزی شود، خونریزی قدامی اتفاق می افتد. خونریزی قدامی در اثر عوامل مختلف، به ‌خصوص خشکی هوا و خاراندن یا تمیز کردن مکرر بینی، رخ می‌دهد.

خونریزی خلفی

این نوع خونریزی به ندرت اتفاق می افتد و جدی تر است. و در انتها یا عمیق ترین قسمت بینی اتفاق می‌افتد، خونریزی از پشت گذرگاه بینی و نزدیک گلو آغاز می‌شود، به صورتی که معمولا خون از یک شریان بالاتر و عمیق تر در بینی شروع شده و ممکن است به سمت گلو یا سوراخ‌های بینی جریان یابد.

این نوع خونریزی بیشتر در افراد مسن، مبتلایان به فشار خون بالا و یا اختلالات خونی و اشخاصی که از ناحیه صورت آسیب‌دیده‌اند دیده می‌شود. خونریزی خلفی می تواند خطرناک باشد. کودکان معمولا این نوع خونریزی را تجربه نمی کنند.

دلایل خون دماغ شدن

خون دماغ می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد، اما دو دلیل عمده‌ی آن آسیب یا ضربه مستقیم و دما و رطوبت محیط است.

ضربه

شکستگی بینی یا قاعده جمجمه می‌تواند منجر به خونریزی بینی شود. اگر از ناحیه سر دچار آسیب‌دیدگی شدید و به دنبال آن خونریزی بینی داشتید، حتماً به پزشک متخصص مراجعه کنید.

هوای خشک

یک محیط خشک خارجی یا هوای گرم فضای بسته می‌تواند غشای بینی شما یا کودکتان را تحریک کرده و موجب خشک شدن آن ‌شود که خارش و خونریزی را به همراه دارد.

همچنین در زمستان نیز اگر مبتلا به سرماخوردگی شوید، با آبریزش مکرر بینی و قرار گرفتن در معرض هوای خشک و سرد زمینه را برای خون دماغ و سردرد خود فراهم می‌کنید. عوامل دیگری نیز وجود دارد که ممکن است منجر به خونریزی مکرر بینی شود.

گرفتن بینی

اگر آلرژی دارید که باعث خارش بینی شما می‌شود، این خارش و به دنبال آن گرفتن بینی خود می‌تواند به صورت آگاهانه یا ناخودآگاه موجب خون دماغ شدن شما شود.

فین کردن

اگر به صورت مکرر و با سختی بینی خود را تخلیه کنید، این فشار وارده می‌تواند به رگ‌های خونی داخلی بینی آسیب وارده کرده و موجب پارگی آن‌ها شود.

اختلال در لخته شدن

برخی افراد که به صورت وراثتی دارای بیماری‌های مانند هموفیلی و تلانژکتازی هستند، ممکن است دچار خونریزی بینی شوند. خون این افراد در لخته شدن مشکل داشته و در صورت خونریزی این عمل ادامه‌دار خواهد بود.

انواع داروها

اگر از داروهایی که رقیق کننده‌ی خون هستند مانند آسپرین، کلوپیدوگرل یا وارفارین استفاده می‌کنید در صورت خونریزی بینی، قطع آن برایتان مشکل خواهد بود و ممکن است با کوچک‌ترین ضربه‌ای دچار خون دماغ و سردرد شوید.

مصرف داروهای آنتی‌هیستامین و دیگر داروهای آلرژی، سرماخوردگی و داروهایی که برای مشکلات سینوسی است نیز با خشک کردن غشا بینی می‌توانند باعث خونریزی شوند.

داروهای موضعی بینی

اگر اغلب از اسپری‌های بینی استفاده می‌کنید، نوک اسپری با تحریک بینی شما می‌تواند باعث خونریزی شود.

مکمل‌های غذایی

برخی مکمل‌های غذایی مانند زنجبیل، گل مینا، سیر، جینسینگ و ویتامین ای می‌توانند خون شما را رقیق کرده و متوقف کردن خونریزی بینی شما را دشوار کنند.

خونریزی بینی یک اتفاق معمول در کودکان خردسال است که در اکثر مواقع در کودکان رخ می دهد و به ندرت باعث نگرانی می شود.

علت خون دماغ شدن کودکان

اصلی‌ترین علت خونریزی بینی در کودکان ضربه مستقیم به بینی، خشک شدن مخاط بینی بر اثر هوای خشک محیط، عفونت دستگاه تنفسی فوقانی، جسم خارجی و آلرژی بینی است. کودکان معمولاً بینی خود را دستکاری می‌کنند که علت بسیاری از خونریزی‌های بینی محسوب می‌شود.

معمولا خون دماغ شدن در کودکان در قسمت جلوی بینی نزدیک به سوراخ های بینی اتفاق می افتد. این قسمت از بینی دارای رگ های خونی بسیار ریزی است که به راحتی آسیب می بینند.

خون دماغ در کودکان شایع است. که بیشتر در مناطق خشک اتفاق می افتد. همین طور در طول زمستان نیز بیشتر اتفاق می افتد. معمولاً می توان خونریزی را در خانه با فشار مداوم و آرام به قسمت نرم بینی کودک برای مدت حدود ۱۰ دقیقه درمان کرد.

برای این کار، از کودک خود بخواهید که بنشیند، به جلو خم شود و اگر از پشت بینی او خونی داخل گلویش می رود، آن را تف کند. خون بلعیده شده برای معده تحریک کننده است بنابراین اگر کودک شما آن را استفراغ کرد تعجب نکنید.

از کودک خود بخواهید یک بار فین کند تا لخته های بزرگ خارج شود. سپس قسمت نرم بینی را به آرامی بین انگشت شست و انگشت اشاره خود به مدت ۱۰ دقیقه محکم نگه دارید.

اگر کودک شما به اندازه کافی بزرگ است، به او بیاموزید که چگونه و کجای بینی خود را نگه دارد. اجازه بدهید فرزندتان از طریق دهان نفس بکشد.

همین طور می توانید گازی که با وازلین پوشیده شده است را در سوراخ بینی قرار دهید و بینی را دوباره ببندید و تا ۱۰ دقیقه دیگر فشار دهید.

در صورت سرگیجه یا ضعف کودک، با اورژانس تماس بگیرید. همچنین اگر شدت خونریزی بسیار زیاد بود و بعد از ۲۰ دقیقه متوقف نشد، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.

خونریزی بینی در دوران بارداری نیز به دلیل تغییرات هورمونی بسیار شایع است و می تواند از یک سوراخ بینی یا هر دو سوراخ بینی باشد.

به طور کلی، خون دماغ معمولا در هفته 16 بارداری یا همان سه ماهه دوم بارداری شروع می شود و تا پایان بارداری ادامه پیدا می کند.

گاهی خون دماغ ممکن است با پیشرفت حاملگی، بدتر شود. خونریزی بینی ممکن است هنگام خواب اتفاق بیفتد که در این شرایط ممکن است زن قبل از بیرون آمدن خون از بینی، احساس مایع در پشت گلو داشته باشد. علاوه بر آن، خانم ها همراه با خون دماغ احساس گرفتگی بینی را هم تجربه می کنند.

علت خون دماغ شدن در شب

دلایل خونریزی بینی در هنگام خواب همان دلایلی است که در طول روز اتفاق می افتد. خوابیدن به سر به پهلو نیز ممکن است فشار مستقیمی به حفره بینی وارد کند و دلیل دیگر خونریزی بینی در شب باشد.

شایع ترین علل و عوامل خطر خونریزی بینی در شب عبارتند از:

۱. آب و هوای خشک یا محیط خانه

هوای خشک می تواند پوست لطیف داخل بینی را ترک دهد و باعث خونریزی آن شود. خونریزی بینی به احتمال زیاد با تغییر فصول و قبل از سازگاری بافت های بینی با افزایش یا افت رطوبت اتفاق می افتد. راه اندازی بخاری در ماه های سردتر می تواند هوای داخل خانه را خشک تر کند.

۲. سرماخوردگی و آلرژی

سرماخوردگی می تواند باعث خونریزی بینی شود و این به علت تحریک شدن بینی است. سرماخوردگی و سایر عفونت های دستگاه تنفسی فوقانی می تواند منجر به افزایش مخاط و عطسه مکرر شوند؛

واکنش های آلرژیک می توانند همان تأثیرات را روی بینی داشته باشند. این موارد می توانند باعث تحریک بینی شده و خطر خونریزی را به خصوص در شب افزایش دهند.

همچنین، گرفتگی بینی می تواند باعث بزرگ شدن رگ های خونی و در نتیجه آسیب پذیرتر شدن بافتهای بینی می شود.

۳. قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی

ممکن است فردی با قرارگرفتن در معرض آلودگی در محل کار مواد شیمیایی موجود در هوا را استنشاق کند؛ این مواد شیمیایی می توانند باعث تحریک یا آسیب به داخل بینی شوند و باعث خونریزی شوند. دود سیگار نیز می تواند همین تأثیر را داشته باشد.

۴. مصرف زیاد الکل

نوشیدن زیاد الکل می تواند از دو طریق در بروز خون دماغ شبانه نقش داشته باشد.

اول، الکل در فعالیت پلاکت های خون که سلول هایی هستند که باعث لخته شدن خون می شوند، اختلال ایجاد می کند.

دوم، الکل می تواند رگ های خونی سطحی را در حفره بینی بزرگ کند و آنها را مستعد آسیب و خونریزی می کند.

۵. داروها

برخی از داروها توانایی لخته شدن خون را مختل می کنند. داروهای رقیق کننده خون، یا ضد انعقاد خون داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی، مانند آسپرین و ایبوپروفن. فردی که از هر یک از این نوع داروها استفاده می کند، خطر خونریزی بینی بیشتری دارد.

خون دماغ همچنین از عوارض جانبی برخی از اسپری های بینی است، مانند اسپری هایی که حاوی استروئید برای درمان آلرژی هستند؛

هنگام استفاده از اسپری بینی، دستورالعمل ها را به دقت دنبال کنید تا خطر خون دماغ و سایر عوارض جانبی را به حداقل برسانید.

۶. عفونت

عفونت های سینوسی، سرماخوردگی و سایر عفونت های تنفسی می توانند به پوشش حساس بینی آسیب برسانند. در نهایت، بینی شما می تواند به اندازه کافی تحریک شود تا باز شود و خونریزی کند. در صورت ابتلا به عفونت، دفع بیش از حد بینی می تواند باعث خونریزی بینی نیز شود.

خونریزی بینی که طولانی مدت بوده و در هفته بیش از یک ‌بار اتفاق افتاده باشد می‌تواند نشانه‌ مشکل یا بیماری باشد که باید توسط یک پزشک مورد بررسی قرار گیرد.

چگونه خون دماغ را درمان کنیم؟

درمان خون دماغ باتوجه به نوع و علت خونریزی متفاوت است.

۱. خونریزی قدامی

این نوع خونریزی که معمولا از جلوی بینی (معمولا سوراخ بینی) اتفاق می افتد را می‌توان در خانه درمان کرد. درحالی که نشسته‌اید، قسمت نرم بینی را فشار دهید.

مطمئن شوید کاملا جلوی سوراخ بینی گرفته شود. به‌ مدت ده دقیقه سوراخ بینی را بسته نگه دارید، کمی به جلو خم شوید و با دهان نفس بکشید.

برای بند آمدن خون دماغ دراز نکشید. دراز کشیدن منجر به قورت دادن خون می شود و معده را اذیت می کند. بعد از ده دقیقه بینی را ول کنید و بررسی کنید ببینید خونریزی بند آمده یا خیر. اگر خونریزی ادامه دارد، این مراحل را تکرار کنید.

همچنین می‌توانید روی بینی یخ بگذارید یا برای بسته شدن مویرگ های کوچک بینی از اسپری بینی ضد احتقان استفاده کنید.

۲. خونریزی خلفی

خونریزی خلفی خیلی شایع نیست و اغلب جدی‌تر از خونریزی قدامی است.

این نوع خونریزی که بخش انتهایی بینی دچار خونریزی می‌شود و معمولا خون از انتهای بینی به سمت حلق می رود، نباید در خانه درمان گردد. اگر فکر می کنید دچار این نوع خونریزی شده‌اید، فورا با پزشک تماس بگیرید یا به اورژانس مراجعه کنید.

۳. خونریزی ناشی از جسم خارجی

اگر جسم خارجی باعث بروز خونریزی شده، پزشک متخصص گوش و حلق و بینی می تواند آن را بیرون بیاورد.

۴. سوزاندن مویرگ ها

نوعی تکنیک پزشکی به نام سوزاندن مویرگ نیز باعث متوقف شدن خونریزی مداوم و متناوب می شود. پزشک در این روش مویرگ های بینی را با استفاده از دستگاه گرمایشی یا نیترات نقره (ترکیب مخصوص برداشتن بافت) می سوزاند.

ممکن است پزشک در بینی شما پنبه، گاز یا فوم بگذارد. همچنین می‌تواند برای فشار آوردن به مویرگ ها و جلوگیری از خونریزی از کاتر استفاده کند.

مرطوب نگه داشتن فضای خانه، انگشت نکردن در بینی و استفاده از اسپری بینی برای مرطوب نگه داشتن حفره‌های بینی، محدود کردن مصرف آسپرین و مصرف متعادل داروهای ضد حساسیت و ضد احتقاق به دلیل اینکه باعث خشک شدن بینی می شوند، به پیشگیری از خونریزی بینی کمک می کند.

علت خون ریزی بینی در طب سنتی

علت خونریزی بینی در طب سنتی نیز غلبه صفرا یا غلبه دم (غلبه خون) است. چون صفرا و دم هر دو گرم هستند و این امر در صورت غلبه صفرا سبب بروز حرارت و خشک شدن دیواره بینی می‌شود و در این صورت با کوچکترین حرکتی ترک خورده و خون خارج می‌گردد.
و در صورت غلبه دم (خون)، خون سعی می‌کند از بدن خارج شود و به رگ‌ها فشار می آ‌ورد و نازکترین رگ‌ها بینی یا لثه است.

روش های درمان خون دماغ در طب سنتی

1. حجامت
2. مصرف سویق سیب (خوردن خود سیب هم بسیار خوب است)
3. شستن بینی با آب سرد
4. نوشیدن شیر طبیعی گاو
5. ریختن روغن بنفشه پایه کنجد در بینی

همچنین از نظر دکتر خیراندیش متخصص طب سنتی اگر خون دماغ بخاطر خشکی بینی باشد روغن کنجد داخل بینی ریخته شود، اگر بخاطر گرمی باشد ریختن آب تره یا آب ریحان داخل بینی، اگر بخاطر سردی باشد بخور اسفند و اگر بخاطر فشار خون باشد بعد از هر وعده غذای یک قاشق سرکه با یک لیوان آب مخلوط و مصرف کردن بسیار موثر است.