
امروزه یکی از شایعترین مشکلات پوستی خارش و خشکی آن است که سبب بروز احساس ناخوشایند در فرد میشود این عارضه ممکن است به دلایل مختلفی پدید آید.
علت خارش بدن چیست؟
علت خارش بدن در فصول مختلف
خارش پوست در فصل بهار و پاییز به دلیل حساسیتهای فصلی و افزایش گرمی بدن به ویژه در کبد، بیشتر اوج میگیرد.
گاهی اوقات، خارش پوست طولانی مدت و شدید میشود و هرچه آن را مالش یا خراش میدهید، بیشتر میگرد، و گاهی بدون هیچ تغییر قابل ملاحظهای روی پوست رخ میدهد و در بعضی موارد با علائمی مثل قرمزی، برآمدگی، لک یا تاول، خشکی یا ترک پوست، پوسته پوسته شدن یا چربی پوست همراه است.
اگر پوست خشک باشد، با خارش متوجه خشکی آن می شوید. خشکی پوست، به ویژه، در فصل زمستان و در مکان هایی که هوا خشک است، بدتر می شود و با افزایش سن، شایعتر می گردد.
عفونت های قارچی
اما اگر در قسمت هایی از بدن خود متوجه بثورات پوستی شدید، احتمالاً مشکل از پوست شماست. در این موارد خارش پوست ممکن است به علت عفونت های قارچی و باکتریایی مانند زرد زخم و التهاب یا عفونت پیاز موی پوست (فولیکولیت) باشد.
اگزما
در اختلال درماتیک آتوپیک یا اگزما لکههای خشک، پوسته پوسته یا بثورات برآمده را روی پوست خود میبینید. علت اگزما در طب نوین هنوز روشن نیست، اما معمولاً خارش پوست در اگزما شدید است.
کودکانی که در خانواده خود سابقه ی آسم یا حساسیت (آلرژی) دارند، بیشتر ممکن است به اگزما دچار شوند. حساسیت های غذایی خاص و خاراندان پوست اگزما را بدتر مینماید.
گزش حشرات
بعضی اوقات خارش پوست به دلیل گزش حشرات است. اگر پشه یا عنکبوت شما را نیش بزند، متوجه آن میشوید. اما، تشخیص نیش ساس و کنه سختتر است.
زیرا جای نیش این حشرات مانند بثورات پوستی به نظر میرسد. اگر در پوست سر یا موی ناحیه ی تناسلی خود احساس خزیدن و خارش دارید، علت آن ممکن است شپش باشد.
کهیر علت دیگر خارش بدن
کهیر نیز مشکل ناشی از حساسیت است. کهیر مانند نوارهای متورمی است که گاه به تنهایی و گاه به شکل خوشهای ظاهر میگردد. معمولاً کهیر با خارش همراه است. استرس، گرما، ورزش یا قرار گرفتن در معرض آفتاب نیز ممکن است کهیر را پدیدار کند.
درماتیت تماسی
درماتیت تماسی، عامل دیگر است. بثورات خارش دار آن ناشی از واکنش به چیزی است که در تماس با پوست شماست. تشخیص علت ایجاد این بثورات گاهی نیازمند برررسی فراوان است.
فلزات موجود در جواهراتتان، لوازم آرایشی و بهداشتی و محصولات پاک کنندهای که استفاده میکنید، ممکن است علت درماتیت تماسی شما باشند.
پیچک سمی نیز نوعی درماتیت تماسی را ایجاد میکند. برای درمان درماتیت تماسی باید از چیزهایی که فکر میکنید علت ایجاد آن است، بپرهیزد و سپس ببینید آیا خارش پوستتان بهتر میشود یا نه.
بیماری پسوریازیس
در بیماری پسوریازیس نیز بدن شما سلولهای پوستی را بیش از اندازه تولید میکند. این سلولها در لکههای التهابی خارشدار روی سطح پوست جمع میگردد. پسوریازیس نتیجه فعالیت بیش از حد سیستم ایمنی است.
سایر دلایل خارش بدن
علاوه بر این ها از هر ۱۰ زن باردار، بیش از یک نفر با مشکل خارش مواجه است. دلایل این مشکل از بثورات بیضرر تا شرایط جدیتر متغیر است.
همچنین برخی داروها مانند داروهای ضد فشار خون بالا به نام مهارکننده های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE)، آلوپورینول برای نقرس، آمیودارون برای مشکلات ریتم قلب، قرصهایی با نام دیورتیک که نفخ و مایعات را کاهش می دهند، استروژن، هیدروکسی اتیل سلولز (در جراحی استفاده می شود)، اوپیوئیدها (داروهای ضد دردی که پزشک تجویز می کند)، سیمواستاتین برای درمان کلسترول بالا و… ممکن است در بعضی از افراد احساس خارش پوستی را پدید آورند.
گاهی خارش پوست به عصبهای ما مربوط است و گاهی ناشی از مشکلات روحی یا نشانهای از یک بیماری جدی مانند بیماری کلیوی، بیماری کبدی، مشکلات تیروئید، برخی از سرطان ها، به ویژه بیماری هوچکین، دیابت، کمبود آهن و ویروس HIV.
خارش بدن و کبد میتواند به علت سموم باشد. سمومی که در خون شما جمع میشوند و باعث زردی (یرقان) میشوند میتوانند باعث ایجاد خارش بدن هم شوند. حس خارش ممکن است فقط در دستها و یا پاها باشد و گاها ممکن است تمام بدن دچار خارش شود.
درمان هپاتیت C نیز می تواند باعث خشکی و خارش پوست شود.
درمان خارش بدن در طب سنتی
خارش پوست در طب سنتی ناشی از خشکی پوست میباشد و این خشکی به ۲ گونه است؛ یا از زمینه گرمی است که شدید شده و به خشکی و خارش تبدیل شده یا این خشکی از سردی پدید آمده است.
گرمی منجر به خشکی یعنی صفرای خشکشده و سردی منجر به خشکی یعنی سودای خشکشده است.
بنابراین طب سنتی، معتقد است که خشکی و خارش پوست در میان افرادی با مزاج های «گرم وخشک» و «سرد و خشک» شایعتر است. غلبه سردی و خشکی در این افراد باعث خشکی بیشتر پوست و در نتیجه، خارش خواهد شد.
درنتیجه مصرف خوراکیهایی با مزاج گرم و خشک و سرد و خشک هم میتواند خشکی و خارش پوست را تشدید کند. افرادی که طبیعت تر دارند، گرم و تر یا سرد و تر، کمتر درگیر این عارضه میشوند.
اگر خارش از نوع صفرا (گرمی) باشد، در زمان استحمام وقتی آب به تن میرسد و به اصطلاح بدن خیس میشود، این نوع خارش رفع میشود.
اما اگر خارش از نوع سودا (سردی) باشد، در زمان استحمام این خارش رفع نمیشود یا حتی بیشتر میشود.
به طور معمول مرکز تنظیم خشکیها در بدن، کبد است، یعنی خشکی پوست و خارشهای آن در اغلب موارد با افزایش رطوبت کبد از بین میرود یا تا حد زیادی تخفیف پیدا میکند.
برای خارش بدن چه بخوریم؟
برای رفع خشکی پوست ابتدا باید بیماریهای زمینهای را شناسایی و درمان کرد و از داروهای سنتی مربوطه و رژیم غذایی متناسب استفاده نمود.
مصرف مواد غذایی آبکی به خصوص آبمیوههایی مثل آب هویج، آب سیب، میوه و سبزیهای آبدار مثل کاهو و خیار اگر متناسب با فصل مصرف شوند. پرهیز از مصرف غذاهای خشک مزاج و مصرف ماء الشعیر طبی در رفع جوش، خارش و کهیر تا حد زیادی موثر است.
همچنین در طب سنتی مصرف غذاهای سادهای مثل شیربرنج میتواند به پوست رطوبت کافی برساند و در رفع خشکی و خارش کمک کننده باشد.
بهتر است ادویه، سیر، خرما و گردو در غذا استفاده نشوند و بیشتر از غذاهای خنک مثل جو به صورت سوپ جو بهره برده شود.
عرق کاسنی و عرق شاتره (شاهتره) هم میتواند حرارت کبد را پایین آورده و تا حدود زیادی جلوی خارشهای پوست و خشکی آن را بگیرند.
البته افرادی که مزاج سرد و خشک دارند باید برای رفع خارش و خشکی پوست، از عرق کاسنی و شاتره همراه با روغن زیتون و عسل استفاده کنند.
برای درمان خارش از نوع سودا (سردی) باید از گرمکنندهها استفاده کنیم؛ بهتر است از شربتهایی مثل شربت شیره انگور با مقدار کمی سرکه (۵ واحد شیره انگور با یک واحد سرکه) استفاده کنیم یا شربت انار ترش و شیرین میل کنیم.
خاکشیر رطوبت زیادی دارد و در رفع حساسیت، آلرژی و خارش بسیار مفید است.
خارش بدن عمدتا به علت حرارت و گرما است و باید مواد با طبع سرد استفاده شود. مصرف خاکشیر و دوغ بسیار موثر است. چای گیاه مریم گلی نیز مفید است.
میتوان به سالادی که روی آن روغن زیتون ریخته شده مقدار کمی آبلیمو یا آبغوره یا سرکه اضافه و مصرف کرد. خود زیتون به تنهایی نیز در سالاد کفایت میکند.
علاوه بر اینها سرکه سیب طبیعتی سرد دارد و برای درمان انواع جوش و حساسیتهای پوستی به صورت خوراکی (مثلاً با سالاد) موثر است.
بهترین دارو برای خارش پوست بدن چیست؟
روغن خارش پوست مورد تایید دکتر روازاده یکی از بهترین روغن ها برای درمان خارش بدن می باشد که شما می توانید این محصولی را از عطاری آنلاین عطارخونه خریداری کنید.
درمان خارش بدن از نظر دکتر خیراندیش
حکیم خیراندیش نسخه گیاهی و درمان اورژانسی رفع خارش را اینگونه بیان میکند؛
اگر خارش دست و پا پیدا کردید، درمان اورژانسی رفع این خارش آن است که به مدت یک ساعت دست و پا را داخل آب بسیار گرم حاوی نمک دریا قرار دهید یا این که آب برگ چغندر را گرم کنید و دست و پا را داخل آن بگذارید و بعد از یک ساعت بیرون آورده و روغن بادام یا کره گاو را بر روی دست و پایتان بمالید.
اگر دچار خارش چشم شده اید، سفیده تخم مرغ را با نشاسته و گلاب مخلوط کرده و داخل چشم و اطراف چشم خود بمالید.
همانطور که گفته شد اعتقاد طب سنتی ایرانی این است که خشکی پوست در میان افراد با مزاج های «گرم و خشک» و «سرد و خشک» شایع تر است و غلبه سردی و خشکی در این افراد باعث خشکی بیشتر پوست و در نتیجه، خارش خواهد شد.
ضمن اینکه مصرف خوراکی هایی با مزاج های گرم و خشک و سرد و خشک هم می تواند خشکی و خارش پوست را تشدید کند.
درمان خارش بدن در طب سنتی اسلامی
در طب اسلامی ایرانی، ۲ روش برای افزایش رطوبت کبد و درمان خارش وجود دارد که شامل مصرف دوا و اعمال یداوی می باشد.
اعمال یداوی شامل ماساژها و حجامت می شوند. و مصرف عرق کاسنی و شاهتره که گفته شد حرارت کبد را پایین می آورند و تا حد زیادی جلوی خارش ها را میگیرند.
نکته دیگر درباره اصول پیشگیری یا درمانهای موضعی برای رفع خشکی و خارش پوست در طب اسلامی ایرانی است.
برای این منظور می توان نقاطی از بدن را که دچار خارش است یا پوست آن خشک می شود، با انواع روغنهای موضعی مانند روغن نارگیل، روغن بادام شیرین، روغن گل سرخ یا روغن گل بنفشه ماساژ داد.
این روغنهای موضعی باعث افزایش رطوبت در سطح پوست میشوند و استفاده از آنها برای همه گروههای سنی مناسب است.
اگر دقت کرده باشید در بیشتر مرطوب کنندههای صنعتی هم از روغن بادام شیرین استفاده میشود و دلیل آن همان افزایش رطوبت و کاهش خارش ناشی از خشک شدن پوست بدن است.
باید به این نکته هم اشاره شود که بهترین راه درمان خشکی و خارش پوست در مواردی که به این درمانها جواب نمیدهد، انجام حجامت مخصوصاً حجامت کبد (با در نظر گرفتن تدابیر حجامت) و زیر نظر متخصص میباشد.